Bàn giải pháp phát triển ngành sầu riêng bền vững

Thông tin được các chuyên gia đưa ra tại Hội thảo “Phát triển bền vững ngành hàng sầu riêng” do Báo Tiền Phong tổ chức sáng 10/6, tại Hà Nội.

Cần kiểm soát chất lượng ngay từ đầu chuỗi sản xuất

Chia sẻ tại hội thảo, ông Phạm Văn Duy - Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, chế biến và phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho hay, về vấn đề an toàn thực phẩm thực tế đang cho thấy áp lực kiểm soát chất lượng nông sản đang ngày càng gia tăng, đặc biệt từ các thị trường khó tính như Trung Quốc. Trong khi đó, năng lực sản xuất và kiểm soát chất lượng của chúng ta vẫn còn yếu, chưa đồng bộ. Sau khi Trung Quốc tăng cường yêu cầu kiểm soát chất lượng, về phía Cục đã tiến hành rà soát và cấp chứng nhận cho các doanh nghiệp, cơ sở đủ điều kiện xuất khẩu.

Hội thảo “Phát triển bền vững ngành hàng sầu riêng” do Báo Tiền Phong tổ chức sáng 10/6, tại Hà Nội.

Kết quả, đến nay có 34 cơ sở đã được chứng nhận về kiểm nghiệm Cadimi; 19 cơ sở được chứng nhận về kiểm nghiệm vàng O. Trong đó, Trung Quốc đã công nhận 24 cơ sở về Cadimi và 15 cơ sở về vàng O.

Nguyên nhân là do việc lấy mẫu kiểm nghiệm chỉ mang tính đại diện, trong khi thực tế vùng trồng rất rộng, không thể đảm bảo tuyệt đối toàn bộ sản phẩm đạt chuẩn. Ông Duy đề nghị các địa phương và đơn vị liên quan cần phối hợp chặt chẽ hơn, đặc biệt là kiểm soát ngay từ đầu chuỗi sản xuất... Ngoài ra, năng lực kiểm nghiệm của chúng ta hiện nay vẫn còn hạn chế.

Liên quan đến một số vấn đề như việc mua bán và sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, ông Phạm Văn Duy khẳng định, đây không chỉ là vấn đề của cơ quan kiểm nghiệm mà còn liên quan đến trách nhiệm quản lý chung và ý thức của người dân. Một số chất như piridyl (diquat, paraquat) hiện nay không được sử dụng ở nhiều quốc gia nhưng vẫn có dấu vết trong sản phẩm của ta.

Giải pháp nào cho phát triển sầu riêng bền vững?

Tại hội thảo, các chuyên gia, doanh nghiệp cũng cho rằng, ngành hàng sầu riêng hiện đang phát triển quá "nóng". Theo đó, thiếu kiểm soát toàn diện chuỗi cung ứng; sản xuất chạy theo số lượng; sự lỏng lẻo trong quản lý và sử dụng mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói.

Bà Nguyễn Thị Thành Thực - Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty CP Công nghệ phần mềm Auto Agri – thông tin, Hiệp hội sầu riêng Đắk Lắk và doanh nghiệp chúng tôi đã đề xuất cách đây 4 năm với ngành hải quan và cơ quan của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) một điểm thiếu cực kỳ lớn của chúng ta tại các vùng nông nghiệp trọng điểm là chưa có chợ đầu mối cũng như chưa có trung tâm kiểm định và kiểm dịch, chưa làm được các thủ tục xuất nhập khẩu tại chỗ.

Hai đơn vị chính có công cụ kiểm soát trong tay khi cấp "visa" cho lô hàng xuất khẩu đó chính là cơ quan Hải quan và Cục Bảo vệ thực vật (nay là Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật). Giấy kiểm dịch thực vật của cơ quan chính là Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật chính là đơn vị kiểm soát quản lý các mã số vùng trồng.

“Chúng tôi mong muốn ít nhất Tây Nguyên có trung tâm đầu tư về công nghệ vi sinh để giải quyết được bài toán nông nghiệp căn cơ ở Việt Nam; đầu tư công nghệ về xử lý bảo quản sau thu hoạch... và cần cân nhắc rằng có thực sự cần thiết hay bắt buộc phải là sầu riêng tươi hay không để tránh sự lãng phí nguồn nguyên liệu đắt giá này”, bà Thực nói.

Bà Nguyễn Thị Hồng Minh, Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm minh bạch, cho rằng: tại dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 15/2018/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm cần bổ sung, định nghĩa đúng về truy xuất nguồn gốc. Tiếp đến là việc quản lý và phát triển thương hiệu. Theo đó, vai trò của thương hiệu trong việc tạo dựng giá trị và uy tín cho sản phẩm.

Bởi thương hiệu là công cụ để phát triển thị trường, tổ chức sản xuất, ứng xử văn hoá. Bên cạnh đó, Nhà nước cần có quỹ phát triển thị trường như một số nước để phát triển thương hiệu. Đồng thời, Chính phủ hỗ trợ trong việc quản lý và phát triển thương hiệu, hỗ trợ xúc tiến thương mại, ban hành quy tắc ứng xử, quy tắc thị trường.

Tại Hội thảo, các chuyên gia cho rằng, việc thay đổi tư duy quản lý, có cơ chế kiểm soát chặt chẽ từ đầu vào đến đầu ra, cùng sự liên kết giữa Nhà nước, doanh nghiệp và nông dân sẽ là giải pháp để sầu riêng Việt khẳng định vị thế "vua" không chỉ ở giá trị kinh tế mà còn ở chất lượng và thương hiệu trên thị trường quốc tế.