Chỉ 18% doanh nghiệp tận dụng CPTPP xuất khẩu sang Canada

Tỷ lệ tận dụng CPTPP chỉ đạt 18%

Quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Canada không ngừng mở rộng cả về quy mô lẫn chiều sâu. Việt Nam hiện là đối tác thương mại lớn thứ 7 của Canada và đứng đầu trong số các nước ASEAN, chiếm gần 45% tổng kim ngạch Canada nhập khẩu từ khu vực.

Năm 2024, kim ngạch thương mại song phương đạt khoảng 7,2 tỷ USD, trong đó Việt Nam xuất khẩu sang Canada hơn 6,3 tỷ USD, và nhập khẩu từ Canada gần 0,8 tỷ USD.

Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam gồm dệt may, giày dép, gỗ và sản phẩm gỗ, thủy sản, cà phê, linh kiện điện tử, máy móc thiết bị... Ngược lại, Canada là nguồn cung đáng tin cậy các sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao, thực phẩm chế biến, phân bón và nguyên liệu công nghiệp sản xuất.

CPTPP đã và đang mở lối thương mại cho nước Việt Nam - Canada. Ảnh: Thanh Hải

Chỉ ra những động lực tăng trưởng cho thương mại hai nước, bà Trần Thu Quỳnh - Tham tán thương mại Thương vụ Việt Nam tại Canada cho rằng, Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đã tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy hợp tác thương mại song phương.

Thông qua các cam kết về cắt giảm thuế quan, mở cửa thị trường và cải cách thủ tục hành chính, nhiều ngành hàng xuất khẩu chủ lực của hai nước có thêm cơ hội tiếp cận thị trường đối tác, góp phần thúc đẩy tăng trưởng xuất nhập khẩu theo hướng thực chất và bền vững.

Hiện nay, Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp hai nước đang mở rộng ký kết các FTAs để tiếp cận các thị trường mới và xây dựng chuỗi cung ứng có khả năng phục hồi và vì vậy, đây là cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam có thể tiếp cận thị trường 4,4 tỷ người tiêu dùng của các FTAs mà hai nước là thành viên.

Tuy nhiên, theo bà Quỳnh, các nhà xuất khẩu của Việt Nam còn ít quan tâm đến thị trường Canada bởi các yếu tố: Khoảng cách địa lý xa, yêu cầu cao về chất lượng, yêu cầu giá cả...

Bên cạnh đó, Canada là thị trường khá khắc nghiệt với ngành hàng nông sản và thực phẩm chế biến do nhiều đối thủ cạnh tranh có khả năng cung ứng tốt các sản phẩm cùng loại với mức giá cạnh tranh hơn.

Dù vậy, hàng hóa Việt Nam xuất sang thị trường Canada mới chỉ tận dụng được 185 ưu đãi từ CPTPP. Ảnh: Quang Hưng

Đáng chú ý, bà Quỳnh cho rằng, CPTPP đã mở lối thương nại, xong tỷ lệ doanh nghiệp Việt Nam tận dụng CPTPP để xuất khẩu sang Canada còn rất thấp, chỉ đạt 18%.

“Có tới khoảng 81% hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang Canada vẫn sử dụng ưu đãi tối huệ quốc (MFN), trong khi chỉ có vỏn vẹn 18% tận dụng ưu đãi CPTPP. Tỷ lệ này cho thấy một tiềm năng rất lớn từ CPTPP đang bị bỏ ngỏ” - Tham tán Trần Thu Quỳnh trăn trở.

Nhấn mạnh đến vai trò của các FTA nói chung cũng như của CPTPP nói riêng, Tham tán Quỳnh cho rằng, việc tận dụng các FTA không chỉ là khai thác các ưu đãi về thuế để nhằm thúc đẩy xuất khẩu trong ngắn hạn mà cả những cơ hội lớn hơn về kết nối sản xuất, đầu tư, công nghệ, thương hiệu giữa hai nước để tạo ra chuỗi giá trị cao hơn.

Bởi khai thác các FTA không chỉ là thúc đẩy xuất khẩu mà chính là xây dựng một chiến lược công nghiệp dựa trên thế mạnh và sự bổ trợ giữa các đối tác FTAs có sự tương thích lớn như Canada và Việt Nam.

Tiến tới xây dựng thương hiệu "make Việt Nam"

Để thúc đẩy xuất khẩu sang thị trường Canada, doanh nghiệp cần chủ động nghiên cứu các đối thủ cạnh tranh, các xu hướng thị trường và các cơ hội ngành hàng; chủ động khai thác các hình thức kinh doanh mới (thương mại điện tử, đấu giá trực tuyến…), tận dụng lợi thế của các FTA…

Doanh nghiệp cũng cần quan tâm hơn nữa đến việc xây dựng website, chú trọng khâu bảo quản sau thu hoạch, thiết kế bao bì, hướng dẫn sử dụng và chỉ tiêu chất lượng sản phẩm bằng tiếng Anh (Halal, ISO, VietGap, GlobalGap…).

Ông Brian Staples - Giám đốc cơ quan Dịch vụ thương mại Canada cũng cho rằng, doanh nghiệp cần tận dụng các ưu đãi của Hiệp định CPTPP để tiếp cận thị trường Canada, tìm hiểu kỹ về chuỗi cung ứng, quy tắc xuất xứ... Khi đã có tất cả dữ liệu về nguồn cung ứng, doanh nghiệp có thể áp dụng quy tắc xuất xứ CPTPP phù hợp để xác định xem hàng hóa của bạn có xuất xứ hay không.

Các doanh nghiệp Việt Nam cần tập hợp lại, cùng xây dựng, phát triển thương hiệu Việt Nam tại thị trường này

Từ thực tế trong hoạt động giao thương với thị trường Canada, bà Thạch Vũ Thùy Linh - Chủ tịch HĐQT Công ty Renso Foods cho rằng, các doanh nghiệp Việt Nam cần tập hợp lại, cùng xây dựng, phát triển thương hiệu Việt Nam tại thị trường này.

"Sản phẩm từ nước xuất khẩu trong khu vực đang chiếm ưu thế với các sản phẩm thế mạnh của Việt Nam. Đơn cử, trong các siêu thị lớn của Canada, sản phẩm phở “make in Thái Lan” đang xuất hiện rất nhiều, hay sản phẩm nước mắm “make in Hong Kong”, “make in Thái Lan” cũng chiếm ưu thế...

Doanh nghiệp xuất khẩu chúng ta nên tập trung vào việc xây dựng thương hiệu, có chiến lược bài bản. Thương hiệu không thể xây dựng trong một sớm một chiều. Và xác định, xây dựng thương hiệu không chỉ là mục tiêu kinh doanh, mà còn là một cam kết để mang đến những giá trị bền vững, phù hợp với yêu cầu của thị trường và kỳ vọng của người tiêu dùng Pháp" - bà Thạch Vũ Thùy Linh chia sẻ.

Bên cạnh đó, theo bà Linh, thị trường Canada rất nghiêm ngặt, đặc biệt khi nước này hỗ trợ y tế toàn dân nên càng kiểm soát chặt chẽ hơn các sản phẩm nhập khẩu. Chính vì vậy, doanh nghiệp trước khi vào thị trường phải rà soát xem đã đáp ứng hay chưa đáp ứng những tiêu chí nào. Nếu cần thiết, các doanh nghiệp hợp tác xây dựng một chuỗi sản xuất, thay vì mỗi doanh nghiệp làm một sản phẩm cạnh tranh với nhau.