Chính sách lãi suất của FED và bài toán điều hành của Việt Nam

29/11/2025 - 07:294 phút đọc

FED chịu sức ép cắt giảm lãi suất, hiệu lực chính sách suy giảm

Nền kinh tế Mỹ đang đối mặt với nhiều sức ép khiến lộ trình điều hành lãi suất của Ngân hàng Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) trở nên khó đoán định. Chia sẻ tại Toạ đàm “Sức hút của các lớp tài sản” vừa diễn ra, TS. Nguyễn Trí Hiếu, Chuyên gia kinh tế cho biết, Chủ tịch FED Jerome Powell tỏ ra rất do dự trong việc giảm lãi suất, do lo ngại rằng chính sách thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể khiến lạm phát tiếp tục tăng.

Tuy vậy, TS. Hiếu nhận định FED vẫn chịu áp lực lớn từ bối cảnh chính trị. Cụ thể, áp lực từ Tổng thống Mỹ nhằm hỗ trợ nền kinh tế có thể khiến FED buộc phải giảm lãi suất. Giới chuyên gia kỳ vọng FED sẽ cắt giảm 0,25 điểm phần trăm trong cuộc họp định kỳ tháng tới, đồng thời có thể tiếp tục giảm thêm 2–3 lần vào năm 2026, mỗi lần 0,25 điểm phần trăm.

Ngoài yếu tố lạm phát và chính trị, thị trường lao động cũng là biến số quan trọng. TS. Nguyễn Trí Hiếu cho biết, đã xuất hiện “các dấu hiệu thị trường lao động Mỹ suy yếu” nhưng việc giảm nhập cư khiến số liệu bị “méo mó”, làm tỷ lệ thất nghiệp có vẻ ổn định hơn thực tế. Các tín hiệu này có thể tạo thêm lý do để FED xem xét nới lỏng lãi suất trong giai đoạn tới.

Trong khi đó, ông Vũ Duy Khánh, Giám đốc Trung tâm phân tích CTCP Chứng khoán SmartInvest cho rằng, hiệu quả của chính sách lãi suất tại Mỹ đang giảm sút. Cụ thể, lãi suất trung tính (neutral rate) đang ngày càng thấp, khiến hiệu lực của chính sách tiền tệ ngày càng vô ích, trong khi FED đang đóng vai trò như “người tài trợ” cho chi tiêu của chính phủ. Điều này cho thấy việc điều chỉnh lãi suất của Mỹ đang dựa nhiều vào nhu cầu hỗ trợ tài khóa, thay vì tín hiệu kinh tế thuần túy.

Cũng theo ông Khánh, mô hình kinh tế Mỹ hiện nay vận hành theo hình chữ K, phụ thuộc mạnh vào chính sách tài khóa và tiền tệ. Điều này dẫn đến mức độ nhạy cảm lớn của thị trường đối với thay đổi lãi suất — chỉ một điều chỉnh nhỏ cũng có thể tạo dao động đáng kể, do mức độ đòn bẩy tài chính cao trên toàn cầu.

Tác động lan sang Việt Nam và rủi ro trong chu kỳ tín dụng mới

Việt Nam được đánh giá là một trong những nền kinh tế chịu tác động trực tiếp từ diễn biến lãi suất Mỹ. TS. Nguyễn Trí Hiếu cho biết, việc FED hạ lãi suất và đồng USD suy yếu sẽ có lợi cho Việt Nam, nhờ giảm áp lực tỷ giá, qua đó “tạo dư địa cho Ngân hàng Nhà nước giảm lãi suất trong nước, thúc đẩy kinh tế".

Tuy nhiên, diễn biến lãi suất không chỉ mang lại thuận lợi. Ông Trịnh Hà, Chuyên gia chiến lược Exness Investment Bank chỉ ra rằng, cấu trúc tín dụng của Việt Nam hiện rất giống Trung Quốc giai đoạn 2015 - 2016, với tỷ trọng tín dụng bất động sản cao, nợ công và tổng nợ/GDP lớn. Việc nới lỏng lãi suất trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng mạnh có thể làm gia tăng rủi ro tài chính, nếu không đi kèm cải cách cơ cấu.

Bên cạnh đó là rủi ro dòng tiền chảy vào các thị trường thứ cấp như chứng khoán, vàng và bất động sản, dẫn tới “thị trường ảo”.

Dù vậy, ông Hà đánh giá, Ngân hàng Nhà nước đã có những bước điều hành tích cực. Một trong số đó là việc tái cơ cấu thị trường trái phiếu chính phủ, chuyển mạnh sang phát hành bằng nội tệ (VND) với lãi suất thấp hơn so với vay nước ngoài. Đây là cơ sở quan trọng để giảm rủi ro nợ công trong điều kiện lãi suất quốc tế biến động.

Về phía triển vọng thị trường tài sản, lãi suất là biến số chi phối nhiều loại hình. TS. Nguyễn Trí Hiếu cho biết, năm 2025, tăng trưởng tín dụng có thể đạt 18%, cao hơn mục tiêu 16% đề ra. Điều này cho thấy môi trường lãi suất nới lỏng đang hỗ trợ hoạt động vay vốn.

Tuy nhiên, ông Trịnh Hà cảnh báo rằng tín dụng bất động sản/GDP của Việt Nam đang ở mức cao, trong khi mô hình bán trước có thể khiến rủi ro từ doanh nghiệp bất động sản lan sang hệ thống ngân hàng. Nếu lãi suất hạ quá nhanh, điều này có thể thúc đẩy tăng trưởng ngắn hạn nhưng làm gia tăng rủi ro hệ thống trong giai đoạn 2026 - 2027.

Trong bối cảnh này, ông Vũ Duy Khánh cho rằng, Việt Nam cần duy trì sự thận trọng vì thách thức của hệ thống thương mại toàn cầu đang gia tăng, một phần do các hiệp định thương mại mới không còn dựa trên cơ chế thị trường hoàn toàn tự do. Những thay đổi này có thể ảnh hưởng tới xuất khẩu, từ đó ảnh hưởng gián tiếp đến điều hành lãi suất và chính sách tiền tệ.

Các chuyên gia đều cho rằng diễn biến lãi suất của Mỹ vẫn là yếu tố quan trọng cần theo dõi. Ông Trịnh Hà nhấn mạnh: "Những biến động của kinh tế Mỹ vẫn chi phối mạnh mẽ kinh tế toàn cầu và chúng ta cần quan sát kỹ để nhận diện rõ cơ hội và thách thức với nền kinh tế trong nước”.