Bổ sung vai trò của các trường, viện nghiên cứu
Ngày 6/11, tiếp tục Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Quốc hội thảo luận ở tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường.
Đại biểu Nguyễn Thị Lan - đoàn Hà Nội.
Góp ý về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường, đại biểu Nguyễn Thị Lan - đoàn Hà Nội quan tâm về một số điều của Luật Trồng trọt năm 2018.
Về quản lý giống cây trồng và phân bón, bà Nguyễn Thị Lan đồng tình với quy định về siết chặt điều kiện sản xuất kinh doanh giống và phân bón. Tuy nhiên, đề nghị bổ sung thêm vai trò của các trường đại học, các viện nghiên cứu trong lĩnh vực nông nghiệp trong công tác kiểm định, và đánh giá độc lập chất lượng giống và phân bón.
Bởi theo các kinh nghiệm quốc tế như Nhật Bản, Hàn Quốc, hay Hà Lan - những nước có nền nông nghiệp phát triển, cũng như khoa học, công nghệ được ứng dụng rất tốt vào trong thực tế sản xuất thì ở đó các trường đại học nông nghiệp được công nhận là các phòng thí nghiệm tham chiếu quốc gia.
Họ kiểm định độc lập, phản biện kỹ thuật và giám sát chất lượng hiệu quả, bởi các trường đại học này được đầu tư các cơ sở vật chất và đội ngũ nhân lực tốt để có thể tham gia hỗ trợ thêm cho công tác quản lý.
Là một giáo sư đầu ngành của Việt Nam trong lĩnh vực nông nghiệp, bà Nguyễn Thị Lan cho hay, nếu như Việt Nam làm tương tự, chúng ta sẽ huy động được trí tuệ khoa học tham gia vào quản lý. Đồng thời, giảm thiểu, giảm tải cho cơ quan hành chính và tăng tính khách quan trong kiểm soát đầu vào.
“Tôi mong muốn cơ quan soạn thảo nghiên cứu thêm việc này và chúng ta sẽ xem xét để có những quy định làm rõ hơn” - bà Lan nói.
Về công nhận và gia hạn lưu hành giống cây trồng, nữ đại biểu Quốc hội đoàn Hà Nội đánh giá trong dự thảo có quy định nâng thời hạn lưu hành giống.
Bà Lan ủng hộ điều này vì khuyến khích cho nghiên cứu, đầu tư, chọn tạo các giống mới. Tuy nhiên, đề nghị khi gia hạn quy định, cần phải quy định rõ ràng hơn, chẳng hạn dựa trên đánh giá định kỳ về năng suất, tính ổn định di truyền, khả năng thích nghi và tác động đối với môi trường.
Đại biểu dẫn chứng, ở nhiều nước OECD, việc công nhận hoặc gia hạn giống chỉ được thực hiện sau khi hoàn thành bài kiểm định DUS (Distinctness, Uniformity, Stability), tức là đánh giá tính khác biệt, đồng nhất và ổn định. Như vậy, họ làm rất kỹ về các tiêu chí và tiến hành kiểm định để duy trì được những giống tốt, giống chuẩn.
Nếu Việt Nam áp dụng cơ chế tương tự sẽ tránh được tình trạng giống thoái hóa nhưng vẫn lưu hành lâu năm. Điều này sẽ ảnh hưởng đến năng suất và uy tín của nông sản Việt Nam. Hiện nay, khâu giống rất quan trọng. Nếu không kiểm soát tốt được phần giống thì chất lượng nông sản cũng sẽ có vấn đề.
Từ đó, bà Lan đề nghị nghiên cứu cơ chế công nhận tạm thời giống mới để giống sớm được đưa vào sản xuất, trong khi vẫn có lộ trình theo dõi đánh giá đầy đủ. Như vậy, sẽ thuận lợi cho doanh nghiệp và đảm bảo tính khoa học, minh bạch. Bởi thực tế, hiện nay để công nhận giống mất thời gian rất dài.
Đào tạo định kỳ cho đội ngũ kinh doanh phân bón
Góp ý về khảo nghiệm và kinh doanh phân bón, theo bà Lan đây cũng là một lĩnh vực rất quan trọng cần phải quan tâm. Những đơn vị nào có đủ năng lực kiểm định phân bón cần phải công khai và định kỳ đánh giá lại chứ không phải được công nhận một lần.
Bên cạnh đó, cần cho phép và nên huy động thêm đội ngũ của các viện nghiên cứu, các trường đại học có phòng thí nghiệm đạt chuẩn ISO tốt tham gia mạng lưới khảo nghiệm quốc gia thì chúng ta sẽ tăng cường được đội ngũ, huy động được hết sức lực để không bị lãng phí tài nguyên của đất nước.
Kinh nghiệm từ Hàn Quốc và Pháp cho thấy, mô hình liên kết giữa cơ quan quản lý và các trường đại học rất hiệu quả, vừa tiết kiệm chi phí, vừa đảm bảo chất lượng giám sát và cũng giúp cho đào tạo nhân lực tốt hơn.
"Việt Nam hoàn toàn có thể tận dụng mạng lưới mạnh như các trường đại học đã có kinh nghiệm, cũng như có đội ngũ rất tốt và được đầu tư tương đối bài bản về hệ thống phòng nghiên cứu, phòng thử nghiệm tham gia vào hệ thống đánh giá này sẽ hiệu quả hơn” - bà Lan nhấn mạnh.
Về buôn bán phân bón, theo bà Lan, người kinh doanh phải có trình độ chuyên môn. Vì vậy, cần phải thêm cơ chế cấp mã số hành nghề và đào tạo định kỳ giống như mô hình của Mỹ và Canada. Nếu như những người kinh doanh về vấn đề phân bón không có kiến thức hiểu biết thì cũng có thể từ vấn đề phân bón gây nên ô nhiễm đất, ô nhiễm nước và cũng có thể ảnh hưởng đến ô nhiễm chất lượng nông sản. Do đó, nên có yêu cầu về trình độ và cập nhật thường xuyên các kiến thức cho đội ngũ kinh doanh phân bón.
Theo đại biểu Nguyễn Thị Lan - đoàn Hà Nội, khảo nghiệm và kinh doanh phân bón là một lĩnh vực rất quan trọng cần phải quan tâm. Những đơn vị nào có đủ năng lực kiểm định phân bón cần phải công khai và định kỳ đánh giá lại.