Điều chỉnh hiệu lực Luật Hóa chất (sửa đổi) từ năm 2026

Sáng 4/6, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi) trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Bảo đảm đồng bộ pháp lý

Theo Lê Quang Huy, ngày 30/5/2025, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đã trình bày báo cáo tóm tắt một số vấn đề lớn trong quá trình giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi) trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy. Ảnh: VPQH

Để bảo đảm tính thống nhất với các luật liên quan, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đã phối hợp cùng Bộ Công Thương thống nhất không đưa nội dung liên quan đến thuế thu nhập doanh nghiệp, ưu đãi đầu tư và Phụ lục IV vào dự thảo Luật Hóa chất. Đồng thời, các nội dung liên quan sẽ được bổ sung vào các dự thảo luật chuyên ngành như Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp và Luật sửa đổi, bổ sung 7 luật (bao gồm cả Luật Đầu tư).

Về nội dung quản lý hóa chất trong vòng đời, dự thảo đã sửa đổi, bổ sung nhiều quy định quan trọng nhằm tăng cường kiểm soát hóa chất độc hại, bảo đảm an toàn, an ninh hóa chất. Dự thảo quy định quản lý toàn bộ vòng đời hóa chất từ khi hóa chất được tạo ra hoặc nhập khẩu vào Việt Nam, với mức độ kiểm soát chặt chẽ tương ứng từng danh mục hóa chất.

Dự thảo cũng bổ sung các biện pháp kiểm tra hoạt động nhập khẩu và dịch vụ tồn trữ hóa chất cần kiểm soát đặc biệt. Bên cạnh đó, quy định mới về ứng dụng công nghệ số và chuyển đổi số sẽ cho phép kiểm soát hoạt động mua bán hóa chất cần kiểm soát đặc biệt, xác thực dữ liệu tổ chức, cá nhân thông qua cơ sở dữ liệu chuyên ngành.

Một điểm mới đáng chú ý là quy định tổ chức, cá nhân sử dụng hóa chất cần kiểm soát đặc biệt phải đăng ký rõ ràng mục đích, nhu cầu sử dụng. Việc bán hóa chất loại này chỉ được phép thực hiện cho đối tượng đã công bố rõ mục đích sử dụng trên hệ thống dữ liệu chuyên ngành.

Hiện nay, một số loại hóa chất có thể được sử dụng trong nhiều lĩnh vực do nhiều Bộ cùng quản lý. Điều này có thể dẫn đến tình trạng khai báo không trung thực để được áp dụng cơ chế thông thoáng hơn. Thường trực Ủy ban kiến nghị Chính phủ nghiên cứu giao một đầu mối thống nhất quản lý hoạt động sản xuất, kinh doanh hóa chất đặc biệt; các Bộ còn lại quản lý theo lĩnh vực sử dụng. Đồng thời, kiến nghị tăng cường năng lực quản lý nhà nước và hiệu lực thực thi pháp luật liên quan.

Điều chỉnh hiệu lực thi hành, bổ sung quy định chuyển tiếp

Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng quy định thống nhất về thời gian hiệu lực thi hành của Luật từ ngày 01/01/2026, trừ trường hợp quy định về Giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động dịch vụ tồn trữ hóa chất có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/7/2026 nhằm bảo đảm điều kiện cần thiết để triển khai quy định này.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long dự phiên họp. Ảnh: VPQH

Đồng thời, dự thảo Luật đã bổ sung một số quy định chuyển tiếp đối với hóa chất bổ sung vào Danh mục hóa chất cần kiểm soát đặc biệt và Danh mục hóa chất sản xuất, kinh doanh có điều kiện thì phải đáp ứng các quy định của Luật này theo lộ trình do Chính phủ quy định.

Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nhấn mạnh sự cần thiết tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi), bảo đảm khả năng thực thi hiệu quả trong thực tiễn, nâng cao năng lực kiểm soát hóa chất, đồng thời đồng bộ với hệ thống pháp luật hiện hành.