Khẳng định vai trò của ngành nông nghiệp
Chia sẻ tại Hội thảo “Đổi mới sáng tạo và hiệu quả: Góc nhìn từ đầu tư nông nghiệp” do Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC - Bộ Tài chính) phối hợp cùng Hội Trí thức và chuyên gia Việt - Úc (VASEA), Đại học Quốc gia Úc tổ chức tại Hà Nội vào sáng 28/10, ông Vũ Quốc Huy - Giám đốc NIC cho rằng: Với vai trò là trụ đỡ của nền kinh tế, ngành nông nghiệp hiện đang đóng góp 12% GDP và là sinh kế của gần một phần ba dân số Việt Nam.
Phiên toạ đàm trong khuôn khổ hội thảo. Ảnh: Nguyễn Hoà
Cũng theo ông Vũ Quốc Huy, trong bối cảnh Việt Nam đang quyết liệt thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2030, hướng tới mục tiêu khát vọng trở thành nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2045, nông nghiệp ngày càng đóng vai trò quan trọng.
Khẳng định vai trò của nông nghiệp đối với tăng trưởng kinh tế, GS Chu Hoàng Long - Đại học Quốc gia Úc cho rằng: Việt Nam đang đặt mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và thu nhập cao vào năm 2045. Cùng với đó, mục tiêu tăng trưởng kinh tế trên 8% vào năm 2025 và tăng trưởng 2 con số vào giai đoạn 2026 - 2030, để đạt được mục tiêu này, với vai trò là trụ đỡ của nền kinh tế, ngành nông nghiệp ngày càng đóng vai trò quan trọng.
Dù đóng vai trò quan trọng, nhưng thực tế cũng chứng minh, đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp tại Việt Nam thời gian qua chưa được quan tâm đúng mức, dù hiệu quả đầu tư vào khu vực này cao hơn so với các khu vực khác.
Cụ thể, theo GS Chu Hoàng Long, tỷ lệ GDP dành cho đầu tư vào nông nghiệp năm 2020 chỉ chiếm 13%; sau đó giảm còn 12%/năm trong giai đoạn; 2021 - 2023, và đến năm 2024 giảm còn 11%. Trong khi đó, các ngành khác chiếm 38% vào năm 2020; 37% vào năm 2021; 36% vào các năm 2022 - 2023 và 35% vào năm 2024.
Cũng nói về đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp còn hạn chế, bà Lê Thị Hà Liên - Trường Chính sách công Crawford - Đại học Quốc gia Úc cho rằng: Đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp mang lại hiệu quả cao hơn những lĩnh vực khác như công nghiệp, xây dựng. Nhưng thực tế thời gian qua, đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp vẫn hạn chế.
Cụ thể, giai đoạn 2021 - 2024, đầu tư xã hội vào nông nghiệp chỉ chiếm khoảng 4,2%, trong khi đầu tư vào công nghiệp, xây dựng chiếm 38,2% và lĩnh vực dịch vụ chiếm 57,6%.
Đầu tư của khu vực kinh tế nhà nước giai đoạn 2021 - 2024 vào lĩnh vực nông nghiệp chiếm 7%; trong khi đầu tư vào lĩnh vực công nghiệp - xây dựng chiếm 22% và lĩnh vực dịch vụ chiếm 71,1%.
Hội thảo Đổi mới sáng tạo và hiệu quả: Góc nhìn từ đầu tư nông nghiệp do Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia tổ chức. Ảnh: Nguyễn Hoà
Hóa giải thách thức bằng đổi mới sáng tạo
Mặc dù đóng vai trò quan trọng trong hiện thực hóa các mục tiêu của Việt Nam trong phát triển kinh tế, tuy nhiên, theo ông Vũ Quốc Huy, ngành nông nghiệp đang đối diện với những thách thức mang tính thời đại, bao gồm: Tác động ngày càng khốc liệt của biến đổi khí hậu; sự suy giảm và cạn kiệt nguồn tài nguyên đất, nước và sự dịch chuyển lao động nông thôn; yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường về sản phẩm an toàn, có truy xuất nguồn gốc và phát triển theo tiêu chuẩn xanh.
Ông Vũ Quốc Huy cho rằng, thực tiễn ngành nông nghiệp Việt Nam đang đặt ra một yêu cầu cấp thiết, đó là chỉ có con đường đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học - công nghệ mới có thể tạo ra bước đột phá, giúp nông nghiệp Việt Nam phát triển hiệu quả, bền vững và nâng cao sức cạnh tranh trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Theo đó, với vai trò là đầu mối quốc gia được Chính phủ giao nhiệm vụ thúc đẩy toàn diện hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, theo ông Vũ Quốc Huy, Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia luôn xác định, nông nghiệp xanh, kinh tế tuần hoàn và phát triển nông thôn thông minh là một trong những ưu tiên chiến lược hàng đầu.
Hiện, NIC đã và đang tập trung nguồn lực triển khai các sáng kiến cụ thể nhằm phát triển ngành nông nghiệp, bao gồm: Thúc đẩy các chương trình hợp tác quốc tế về Đổi mới sáng tạo xanh, đặc biệt là hình thành thị trường tín chỉ carbon trong canh tác lúa, góp phần giảm phát thải khí nhà kính.
Cùng với đó, hỗ trợ và ươm tạo cho doanh nghiệp khởi nghiệp nông nghiệp công nghệ cao, ứng dụng AI, blockchain và IoT vào quản lý chuỗi giá trị. Tăng cường kết nối Mạng lưới Chuyên gia Việt Nam toàn cầu, đặc biệt là các chuyên gia tại Úc, để huy động nguồn lực tri thức và các giải pháp tiên tiến cho nông nghiệp bền vững.
Theo ông Vũ Quốc Huy, những hành động này không chỉ nhằm mục tiêu nâng cao năng suất và hiệu quả kinh tế, mà còn là minh chứng cho cam kết chính trị mạnh mẽ của Việt Nam trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển xanh, bao trùm và thực hiện cam kết Net Zero vào năm 2050.
Để đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao, bền vững trong thời gian tới, Việt Nam cần tăng cường đầu tư cho nông nghiệp. Đồng thời, tái cơ cấu và nâng cao hiệu quả đầu tư công, tập trung vào các vùng và lĩnh vực có lợi thế, giá trị gia tăng cao, gắn với chuyển đổi xanh, đổi mới khoa học - công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh. Qua đó, phát huy vai trò đòn bẩy của đầu tư công trong thu hút đầu tư tư nhân và nguồn lực xã hội vào lĩnh vực nông nghiệp.