Đừng đặt lệnh chứng quyền khi chưa hiểu rõ bản chất

24/12/2025 - 17:013 phút đọc

(Banker.vn) Được giao dịch như cổ phiếu và có giá chỉ vài nghìn đồng, chứng quyền dễ khiến nhà đầu tư lầm tưởng là công cụ đơn giản nhưng thực tế lại có thể thổi bay tất cả tài sản

Khái niệm chứng quyền

Chứng quyền có bảo đảm là loại chứng khoán do công ty chứng khoán phát hành, cho phép người sở hữu hưởng lợi từ biến động giá của tài sản cơ sở tại một mức giá xác định trong thời hạn nhất định. Người nắm giữ chứng quyền không có nghĩa vụ thực hiện quyền, trong khi nghĩa vụ thanh toán thuộc về tổ chức phát hành. Trên thị trường chứng khoán Việt Nam, tài sản cơ sở của chứng quyền chủ yếu là các cổ phiếu vốn hóa lớn, có thanh khoản cao, nhằm hạn chế rủi ro biến động bất thường.

Những yếu tố quyết định giá trị của chứng quyền

Xét về bản chất kinh tế, chứng quyền không phải là công cụ phản ánh giá trị nội tại của doanh nghiệp, mà là sản phẩm dựa hoàn toàn vào kỳ vọng biến động giá của tài sản cơ sở trong một khoảng thời gian hữu hạn. Điều này khiến giá chứng quyền chịu tác động mạnh từ các yếu tố mang tính thị trường hơn là yếu tố nền tảng của doanh nghiệp.

Ba yếu tố then chốt chi phối giá trị chứng quyền bao gồm: Giá tài sản cơ sở, thời gian còn lại đến ngày đáo hạn, mức độ biến động của thị trường.

Yếu tố thời gian mang tính chất quyết định. Nếu như thời gian có thể trở thành yếu tố hỗ trợ các nhà đầu tư cổ phiếu dài hạn thì cũng chính thời gian lại là yếu tố bào mòn giá trị của chứng quyền. Khi ngày đáo hạn đến gần, giá trị thời gian suy giảm nhanh chóng, khiến chứng quyền mất giá ngay cả trong kịch bản thị trường không diễn biến tiêu cực.

Đòn bẩy tài chính chính là con dao hai lưỡi tạo nên sức hấp dẫn của chứng quyền. Với một khoản vốn nhỏ, nhà đầu tư có thể tiếp cận mức biến động tương đương với việc nắm giữ lượng lớn cổ phiếu cơ sở. Trong bối cảnh thị trường thuận lợi, tỷ suất sinh lời có thể tăng mạnh trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, khi kịch bản không diễn ra như kỳ vọng, rủi ro mất toàn bộ vốn đầu tư là hoàn toàn có thể xảy ra. Việc nắm giữ lâu dài không giúp “chờ hồi giá” như cổ phiếu, bởi vòng đời hữu hạn khiến khả năng phục hồi giá của chứng quyền ngày càng thu hẹp theo thời gian.

Ngoài ra, vai trò của công ty chứng khoán phát hành và hoạt động tạo lập thị trường có ảnh hưởng đáng kể đến thanh khoản và mức giá giao dịch của chứng quyền. Điều này khiến chứng quyền không chỉ phụ thuộc vào diễn biến của cổ phiếu cơ sở, mà còn gắn với năng lực quản trị rủi ro và cam kết của tổ chức phát hành.

So sánh giữa chứng quyền và quyền chọn

Việc đặt chứng quyền bên cạnh quyền chọn là điều thường thấy do hai công cụ này cùng dựa trên biến động giá của tài sản cơ sở. Tuy nhiên, nếu chỉ nhìn vào sự tương đồng bề ngoài, nhà đầu tư rất dễ đánh đồng hai sản phẩm như nhau và áp dụng sai chiến lược.

Với chứng quyền, nhà đầu tư chỉ tham gia ở vị thế mua, mức lỗ tối đa được giới hạn ở số tiền bỏ ra ban đầu. Nghĩa vụ thực hiện thuộc về công ty chứng khoán phát hành, qua đó đơn giản hóa đáng kể cấu trúc rủi ro đối với người tham gia. Ngược lại, quyền chọn tồn tại cả vị thế mua và bán, đi kèm với các nghĩa vụ tài chính phức tạp hơn và yêu cầu cao về quản trị rủi ro, đặc biệt trong các chiến lược bán quyền chọn.

Sự khác biệt này phản ánh rõ định hướng thiết kế sản phẩm. Chứng quyền được niêm yết và giao dịch như cổ phiếu trên thị trường cơ sở, nhằm tạo điều kiện cho nhà đầu tư cá nhân tiếp cận công cụ đòn bẩy trong khuôn khổ rủi ro đã được giới hạn. Trong khi đó, quyền chọn hướng tới các nhà đầu tư chuyên nghiệp, những người có khả năng định giá, xây dựng chiến lược và kiểm soát rủi ro ở mức cao hơn.

Cách đọc mã chứng quyền

margin: 15px auto;" />