ESG - Bộ khung tiêu chuẩn đang định hình cách nhà đầu tư đánh giá doanh nghiệp

31/12/2025 - 15:134 phút đọc

(Banker.vn) Trong bối cảnh thị trường vốn ngày càng đề cao tính bền vững, ESG không còn là khái niệm mang tính xu hướng mà đã trở thành bộ khung tiêu chuẩn đánh giá quan trọng đối với doanh nghiệp

ESG là gì và vì sao nhà đầu tư cần quan tâm?

ESG là viết tắt của Environmental, Social và Governance, tức môi trường, xã hội và quản trị. Đây là bộ tiêu chí dùng để đánh giá cách một doanh nghiệp vận hành, không chỉ dựa trên kết quả kinh doanh mà còn dựa trên tác động của doanh nghiệp tới môi trường, con người và hệ thống quản trị nội bộ.

Đối với nhà đầu tư, ESG không đơn thuần là câu chuyện đạo đức hay trách nhiệm xã hội. Trên thực tế, ESG ngày càng gắn chặt với quản trị rủi ro và khả năng tạo ra giá trị dài hạn. Những doanh nghiệp bỏ qua yếu tố môi trường có thể đối mặt với chi phí tuân thủ ngày càng cao. Những doanh nghiệp xem nhẹ yếu tố xã hội dễ gặp khủng hoảng nhân sự hoặc tổn hại uy tín. Trong khi đó, quản trị yếu kém là nguyên nhân sâu xa của nhiều vụ gian lận và sụp đổ doanh nghiệp.

Tiêu chuẩn E: Môi trường

Tiêu chuẩn môi trường trong ESG tập trung đánh giá mức độ tác động của doanh nghiệp tới hệ sinh thái và khả năng thích ứng với các yêu cầu phát triển bền vững. Các nội dung chính thường bao gồm phát thải khí nhà kính, sử dụng năng lượng, quản lý tài nguyên thiên nhiên, xử lý chất thải và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Đối với nhà đầu tư, yếu tố môi trường gắn liền với rủi ro dài hạn. Các quy định về phát thải, tiêu chuẩn sản xuất xanh và thuế môi trường đang ngày càng siết chặt, đặc biệt tại các thị trường xuất khẩu lớn. Doanh nghiệp không kiểm soát tốt tác động môi trường có thể phải đối mặt với chi phí tuân thủ gia tăng, nguy cơ gián đoạn sản xuất hoặc thậm chí mất thị trường. Những chi phí này thường không xuất hiện ngay trên báo cáo tài chính, nhưng có thể bào mòn lợi nhuận trong tương lai.

Ngược lại, doanh nghiệp chủ động đầu tư vào công nghệ sạch, tiết kiệm năng lượng và quản lý tài nguyên hiệu quả thường có lợi thế cạnh tranh bền vững. Việc giảm phát thải và tối ưu hóa quy trình không chỉ giúp doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu pháp lý, mà còn góp phần ổn định chi phí và nâng cao khả năng tiếp cận nguồn vốn, khi ngày càng nhiều định chế tài chính ưu tiên các dự án thân thiện với môi trường.

margin: 15px auto;" />

Tiêu chuẩn S: Xã hội

Tiêu chuẩn xã hội phản ánh cách doanh nghiệp đối xử với con người và cộng đồng, bao gồm người lao động, khách hàng, đối tác và xã hội nói chung. Các yếu tố được xem xét thường là điều kiện làm việc, an toàn lao động, chính sách tiền lương và phúc lợi, bình đẳng và đa dạng, cũng như trách nhiệm với người tiêu dùng và cộng đồng địa phương.

Từ góc nhìn đầu tư, yếu tố xã hội ảnh hưởng trực tiếp tới hiệu quả vận hành và uy tín của doanh nghiệp. Doanh nghiệp có môi trường làm việc lành mạnh và chính sách nhân sự hợp lý thường duy trì được đội ngũ lao động ổn định, giảm chi phí tuyển dụng và đào tạo, đồng thời nâng cao năng suất. Đây là những lợi thế mang tính dài hạn, khó sao chép và khó phản ánh đầy đủ qua các chỉ tiêu tài chính ngắn hạn.

Ở chiều ngược lại, những vấn đề xã hội bị xem nhẹ có thể nhanh chóng trở thành rủi ro lớn. Các vụ việc liên quan đến điều kiện lao động kém, tranh chấp với người lao động hoặc vi phạm quyền lợi khách hàng có thể dẫn tới khủng hoảng truyền thông, đình công hoặc tẩy chay sản phẩm. Những hệ quả này thường gây thiệt hại đáng kể cho giá trị thương hiệu và niềm tin của nhà đầu tư.

Tiêu chuẩn G: Quản trị

Trong ba trụ cột của ESG, quản trị doanh nghiệp được xem là yếu tố nền tảng, bởi đây là hệ thống đảm bảo doanh nghiệp vận hành minh bạch và có trách nhiệm. Trụ cột này tập trung vào cấu trúc hội đồng quản trị, vai trò và quyền hạn của ban điều hành, mức độ minh bạch thông tin, kiểm soát nội bộ, quản lý rủi ro và đạo đức kinh doanh.

Với nhà đầu tư, quản trị doanh nghiệp là chỉ báo quan trọng về mức độ an toàn của khoản đầu tư. Một hệ thống quản trị hiệu quả giúp giảm thiểu nguy cơ gian lận, xung đột lợi ích và các quyết định mang tính chủ quan. Ngược lại, quản trị yếu kém có thể khiến mọi chiến lược về môi trường và xã hội trở nên hình thức, bởi thiếu cơ chế giám sát và thực thi thực chất.

Thực tế cho thấy nhiều vụ sụp đổ doanh nghiệp xuất phát từ các vấn đề quản trị, từ việc công bố thông tin không minh bạch đến thao túng lợi ích cổ đông. Do đó, nhà đầu tư thường đánh giá cao những doanh nghiệp có hội đồng quản trị độc lập, cơ chế kiểm soát nội bộ chặt chẽ và cam kết minh bạch thông tin, bởi đây là nền tảng tạo dựng niềm tin thị trường trong dài hạn.