FTA Index đưa Thanh Hóa thành điểm sáng hội nhập của vùng Bắc Trung Bộ

Điểm sáng trên bản đồ hội nhập

Theo kết quả Bộ Chỉ số đánh giá thực hiện các Hiệp định thương mại tự do (FTA Index) năm 2024, tỉnh Thanh Hóa đạt 34,13 điểm, đứng thứ 2 cả nước, chỉ xếp sau Cà Mau. Thành tích này không chỉ phản ánh sự nỗ lực của chính quyền địa phương, mà còn khẳng định quyết tâm đồng hành của cộng đồng doanh nghiệp trong việc tận dụng hiệu quả cơ hội từ các FTA, nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng thị trường xuất khẩu.

FTA Index được xây dựng dựa trên 4 trụ cột: công tác tuyên truyền, phổ biến FTA; thực hiện pháp luật về FTA; chính sách hỗ trợ nâng cao năng lực cạnh tranh; triển khai cam kết phát triển bền vững.

Trong đó, Thanh Hóa được đánh giá cao nhất ở trụ cột hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh. Đây chính là minh chứng cho cách tiếp cận chủ động, sáng tạo của tỉnh trong thực thi chính sách hội nhập.

Những con số biết nói

Thống kê của Sở Công Thương tỉnh Thanh Hóa cho thấy, trong nhiều năm qua, Thanh Hóa duy trì kim ngạch xuất khẩu ổn định 5 - 6 tỷ USD/năm, trở thành điểm sáng của khu vực Bắc Trung Bộ. Chỉ tính riêng 7 tháng năm 2025, kim ngạch xuất khẩu của tỉnh ước đạt 4,1 tỷ USD, tăng 21,8% so với cùng kỳ. Doanh số riêng tháng 7 đạt 667 triệu USD, tăng 21,7%.

Nhiều mặt hàng tăng trưởng mạnh như thịt gia súc tăng 84,3%; ba lô - ví - cặp tăng 48,7%; dăm gỗ tăng 28,6%; may mặc tăng 20,3%; giày dép tăng 20,2%.

Không những vậy, toàn tỉnh hiện có hơn 230 doanh nghiệp tham gia xuất khẩu trực tiếp với danh mục hàng hóa đa dạng: nông sản, thủy sản, dệt may, giày dép, vật liệu xây dựng, linh kiện điện tử… Việc duy trì tốc độ tăng trưởng này cho thấy khả năng phục hồi nhanh và năng lực tận dụng cơ hội thị trường ngày càng hiệu quả.

Một trong những giải pháp hiệu quả để Thanh Hóa trở thành điểm sáng hội nhập của khu vực Bắc Trung Bộ đó là “đòn bẩy” đến từ các FTA. Thời gian qua, tỉnh Thanh Hóa đã chú trọng, ưu tiên những giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp thực thi tốt nhất FTA. Thống kê của Sở Công Thương tỉnh cũng cho thấy, tính đến thời điểm này có 111 doanh nghiệp tham gia xuất khẩu vào thị trường CPTPP; 101 doanh nghiệp xuất khẩu vào EU nhờ EVFTA; 24 doanh nghiệp tiếp cận thị trường Anh thông qua UKVFTA và có đến 303 doanh nghiệp giao thương với các nước thuộc RCEP...

Đáng chú ý, trong 6 tháng đầu năm 2025, có tới 47% kim ngạch xuất khẩu toàn tỉnh được hưởng ưu đãi thuế quan từ FTA, tăng 6 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm ngoái.

Những kết quả này đã cho thấy năng lực “hấp thụ” chính sách ngày càng mạnh, doanh nghiệp không chỉ biết tận dụng thuế quan mà còn buộc phải chuẩn hóa quy trình sản xuất, nâng cấp tiêu chuẩn, xây dựng thương hiệu bền vững.

Doanh nghiệp hưởng lợi - câu chuyện từ thực tế

Chia sẻ từ thực tiễn, bà Trịnh Thị Cúc - Giám đốc Công ty CP XNK Thủy sản Thanh Hóa cho biết, nhờ các FTA, công ty đã mở rộng sang những thị trường khó tính ở Mỹ, EU và châu Á. “Năm 2025, đơn hàng vẫn được ký kết ổn định, đảm bảo công suất nhà máy và việc làm cho người lao động. Chúng tôi đặt mục tiêu xuất khẩu đạt 30 triệu USD” - bà Cúc khẳng định.

Câu chuyện này cho thấy hiệu quả thiết thực mà FTA mang lại. Doanh nghiệp không chỉ tiếp cận thị trường mới, mà còn nâng cao năng lực sản xuất, đáp ứng chuẩn mực quốc tế, tạo việc làm bền vững cho hàng nghìn lao động.

“FTA buộc chúng ta phải đổi mới. Doanh nghiệp vừa nâng cấp sản phẩm, vừa tận dụng ưu đãi, vừa mở rộng thị trường. Đây là chìa khóa để cạnh tranh quốc tế” - đại diện Sở Công Thương Thanh Hóa thông tin và cho biết  tỉnh đã triển khai loạt giải pháp để có được những kết quả nêu trên:

Thứ nhất, tập huấn, hội thảo chuyên sâu về quy tắc xuất xứ, tiêu chuẩn kỹ thuật của thị trường lớn;

Thứ hai, tư vấn trực tiếp cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, giúp họ nắm bắt cam kết FTA;

Thứ ba, xúc tiến thương mại, kết nối hệ thống phân phối quốc tế, mở rộng kênh tiêu thụ;

Thứ tư, xây dựng cơ sở dữ liệu FTA, bản đồ thị trường hỗ trợ doanh nghiệp tra cứu nhanh; đầu tư hạ tầng logistics, gắn với khu công nghiệp và vùng nguyên liệu

Bên cạnh thành công, công tác hội nhập, thực thi các FTA của Thanh Hóa cũng đối diện nhiều thách thức. Biến động thương mại toàn cầu, nguy cơ Mỹ và một số quốc gia tăng thuế nhập khẩu hàng hóa châu Á, yêu cầu bền vững về môi trường và lao động… đều đặt doanh nghiệp trước sức ép lớn.

Giai đoạn 2021 - 2025, kim ngạch xuất khẩu toàn tỉnh ước đạt 30 tỷ USD, tăng bình quân 15,5%/năm. Năm 2025, Thanh Hóa đặt mục tiêu xuất khẩu 8 tỷ USD, hướng tới trở thành trung tâm công nghiệp, dịch vụ lớn của cả nước.

Hiện thực hóa mục tiêu, tỉnh Thanh Hóa xác định ba hướng đi chiến lược:Đổi mới công nghệ, chuyển đổi xanh, nâng cao tiêu chuẩn sản xuất; đa dạng hóa thị trường, giảm phụ thuộc vào một vài đối tác rủi ro; hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng, tiếp cận vốn và thông tin thị trường.

Thành công từ FTA Index và các hiệp định thương mại tự do cho thấy hội nhập không chỉ là cam kết trên giấy, mà là động lực phát triển thực chất, buộc doanh nghiệp và chính quyền phải đổi mới, sáng tạo, bứt phá. Thanh Hóa đang khẳng định mình là một điểm sáng của vùng Bắc Trung Bộ, và xa hơn là một cực tăng trưởng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

FTA đã, đang và sẽ tiếp tục là chìa khóa để Thanh Hóa bứt phá, góp phần đưa Việt Nam tiến gần hơn tới khát vọng thịnh vượng, hùng cường vào năm 2045.