Giải ngân vốn đầu tư công mới đạt hơn 51% sau 10 tháng, giải pháp nào để cán đích mục tiêu?

29/11/2025 - 07:345 phút đọc

margin: 15px auto;" />

Bộ Tài chính cho biết, số giải ngân thực tế từ đầu năm đến hết ngày 23/10/2025 là 464.828 tỷ đồng, đạt 51,7% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. So với kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, vẫn còn 29 bộ, cơ quan trung ương và 16 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt dưới bình quân chung cả nước.

Diễn biến này đặt trong bối cảnh tổng kế hoạch đầu tư công vốn ngân sách nhà nước năm 2025 đã được Thủ tướng Chính phủ giao là 899.180,2 tỷ đồng, bao gồm: vốn ngân sách Trung ương là 423.452,9 tỷ đồng và vốn ngân sách địa phương là 475.727,3 tỷ đồng. Tổng số vốn đã phân bổ chi tiết là 871.041,6 tỷ đồng, đạt 96,9% kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao. Số vốn còn lại chưa phân bổ chi tiết là 28.138,6 tỷ đồng, bao gồm ngân sách Trung ương là 28.045,8 tỷ đồng, ngân sách địa phương là 92,8 tỷ đồng, chiếm 3,1% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Những nút thắt trong giải ngân vốn đầu tư công

Về nguyên nhân dẫn đến tiến độ giải ngân chậm, Bộ Tài chính chỉ ra một số khó khăn ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân, bao gồm:

Một là, liên quan đến sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và chuyển sang mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, một số địa phương sau sáp nhập chưa kịp thời kiện toàn đầy đủ bộ máy, nhân sự, không có Ban Quản lý dự án chuyên trách; một số xã mới hình thành hoặc hợp nhất chưa có người phụ trách đầu tư công, cán bộ phải kiêm nhiệm nhiều nhiệm vụ mới; Một số công trình, dự án chưa được chuyển giao nhiệm vụ chủ đầu tư, hồ sơ bàn giao chậm; Việc sáp nhập các tỉnh dẫn tới cùng một địa phương song có nhiều bảng giá đất, ảnh hưởng đến việc xây dựng phương án bồi thường giải phóng mặt bằng;…

Hai là, về cơ chế chính sách: liên quan đến tổ chức thực hiện vẫn còn một số vướng mắc, vấn đề mới phát sinh từ thực tiễn ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn của các dự án.

Ba là, về công tác tổ chức thực hiện, công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, nhiều địa phương đã tập trung đẩy mạnh công tác bồi thường tái định cư, sớm bàn giao mặt bằng cho dự án. Tuy nhiên, tại một số địa phương, đây vẫn là vướng mắc lớn nhất, tồn tại kéo dài, gây chậm trễ dây chuyền cho dự án, làm ảnh hưởng đến tiến độ thi công và giải ngân vốn. Cụ thể như: khó khăn trong việc xác định giá đất đền bù do chưa đạt được thỏa thuận đối với người dân, chậm bàn giao mặt bằng, thủ tục xác định giá đất phức tạp....

Cùng với đó, nhiều dự án ODA gặp khó khăn trong thủ tục đàm phán, ký kết, thanh toán quốc tế; thời gian phê duyệt hiệp định vay kéo dài 12-18 tháng do phải tuân thủ cả quy định bên cho vay; một số dự án phải tạm dừng do yếu tố khách quan như thay đổi nhà tài trợ.

Mặt khác, một số ban quản lý dự án, chủ đầu tư và nhà thầu chưa chủ động, thiếu quyết liệt trong tổ chức thi công; năng lực hạn chế, chưa bố trí đủ nhân lực, máy móc, phương tiện; công tác lập tiến độ, dự toán chưa sát thực tế; phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị còn thiếu gắn kết; còn biểu hiện e ngại, sợ sai, né tránh, đùn đẩy trách nhiệm...

Ngoài ra, điều kiện thời tiết diễn biến bất lợi, phức tạp. Theo Bộ Tài chính, đây là nguyên nhân bất khả kháng dẫn tới việc thi công các công trình không đảm bảo tiến độ. Nhiều cơn bão lớn trong 4 tháng gần đây (riêng tháng 9 là 4 cơn bão liên tiếp, trong đó cơn bão số 10 có phạm vi ảnh hưởng rộng và gây thiệt hại nghiêm trọng nhất), kéo theo nhiều đợt mưa lớn, gây sạt lở, lũ lụt, tác động trực tiếp đến tiến độ thi công các dự án, đặc biệt là các dự án giao thông trọng điểm.

Tăng tốc mạnh mẽ để đạt mục tiêu giải ngân 100% vốn đầu tư công năm 2025

Bộ Tài chính cho biết, để phấn đấu mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025, hướng tới tăng trưởng kinh tế 8,3 - 8,5%, cùng với những chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, cần có sự chung tay góp sức và hành động quyết liệt của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương để hoàn thành mục tiêu chung trong thời gian tới. Theo đó, tiếp tục triển khai 4 giải pháp cụ thể như sau:

Thứ nhất, triển khai kịp thời, quyết liệt, hiệu quả các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp để thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công theo chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ tại các Nghị quyết, Công điện, Chỉ thị. Phát huy hơn nữa vai trò người đứng đầu các Bộ, cơ quan, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện. Khẩn trương khắc phục các tồn tại, hạn chế đã được nhận diện, tham khảo các bài học hay, kinh nghiệm quý của các bộ, cơ quan trung ương có tỷ lệ giải ngân cao.

Thứ hai, hiện nay, Bộ Tài chính đang thực hiện báo cáo tình hình thực hiện giải ngân đầu tư công định kỳ hàng tuần gửi Thủ tướng Chính phủ và Ủy ban kiểm tra Trung ương. Do đó, các bộ, ngành, địa phương cần thường xuyên rà soát, đánh giá tình hình giải ngân đối với từng dự án; xây dựng kế hoạch thực hiện theo tuần; kịp thời điểm chuyển ngay vốn nội bộ từ các dự án giải ngân chậm sang các dự án giải ngân tốt; lập hồ sơ thanh toán ngay đối với khối lượng hoàn thành đã được nghiệm thu tránh dồn vào thời điểm cuối tháng.

Thứ ba, quyết liệt thực hiện các kết luận, chỉ đạo của cấp có thẩm quyền về việc thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp. Các địa phương cần khẩn trương hoàn thiện toàn bộ tổ chức bộ máy chính quyền mới; có giải pháp sắp xếp, đảm bảo bố trí đủ cán bộ có năng lực chuyên môn đáp ứng yêu cầu trong công tác quản lý và triển khai các dự án, đặc biệt trong công tác giải phóng mặt bằng và quản lý dự án.

Thứ tư, các bộ, cơ quan ngang bộ tiếp tục rà soát, tổng hợp các vướng mắc trong cơ chế chính sách liên quan đến giải ngân đầu tư công theo chức năng nhiệm vụ để kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc.