Kết quả tài chính bứt tốc nhờ giá nguyên liệu và vận hành ổn định

Tập đoàn Hòa Phát (HPG) khép lại quý III/2025 với kết quả kinh doanh tương đối ấn tượng, doanh thu hợp nhất đạt trong kỳ đạt 36.794 tỷ đồng, tăng 7% so với cùng kỳ năm trước; lợi nhuận sau thuế 4.012 tỷ đồng, tăng 33%. Lũy kế 9 tháng, doanh thu đạt 111.031 tỷ đồng (+5%), lợi nhuận đạt 11.627 tỷ đồng (+26%), tương ứng hoàn thành 78% kế hoạch năm. Biên EBITDA cải thiện rõ rệt, lên mức 21% so với 17% cùng kỳ 2024; ROE đạt 10%, ROA đạt 5%.

Sự cải thiện này không chỉ đến từ Dung Quất 2 bắt đầu chạy thử, mà còn do điều kiện đầu vào thuận lợi. Trong 9 tháng, giá quặng sắt bình quân giảm 10% (101 USD/tấn) và giá than luyện cốc giảm 27% (184 USD/tấn), giúp chi phí sản xuất hạ đáng kể. Biên lợi nhuận gộp của mảng thép duy trì quanh mức 10%, cao hơn quý II dù sản lượng chỉ tăng nhẹ.

Tổng nợ vay đến cuối quý III của Hoà Phát đạt 96.838 tỷ đồng, tăng 17% so với đầu năm. Chi phí tài chính quý III ở mức 812 tỷ đồng, tăng 10% so với quý trước. Hòa Phát cho biết, do đang trong chu kỳ đầu tư mạnh cho Dung Quất 2 đã khiến dòng tiền tự do bị nén lại, dù lỗ tỷ giá giảm mạnh 77% nhờ đồng VND ổn định hơn.

Cơ cấu tài sản cho thấy tỷ trọng tài sản dài hạn tiếp tục tăng, chiếm hơn 55% tổng tài sản 246.171 tỷ đồng, phản ánh đặc trưng của giai đoạn “tích lũy công suất”.

Công suất tăng mạnh nhưng thị trường chưa hấp thụ hết

Trong 9 tháng, Hòa Phát sản xuất 7,9 triệu tấn thép thô (+23%) và tiêu thụ 3,4 triệu tấn HRC (+51% so với cùng kỳ). Tuy nhiên, tổng doanh thu chỉ tăng 5% cho thấy sản lượng tăng nhanh hơn giá trị, đây là dấu hiệu cho thấy thị trường vẫn dư cung cục bộ.

Tỷ trọng xuất khẩu giảm còn 16% doanh thu (so với 35% năm 2024), trong đó châu Á chiếm 9%, châu Âu 4% và châu Mỹ 3%. Việc cắt giảm xuất khẩu phản ánh chiến lược “ưu tiên nội địa”, hưởng lợi từ các dự án hạ tầng và công nghiệp. Tuy nhiên, nhu cầu thép xây dựng vẫn yếu do bất động sản dân dụng chưa phục hồi.

Ở chiều ngược lại, mảng HRC vốn gắn với công nghiệp chế tạo lại tăng mạnh nhờ chính sách chống bán phá giá với thép nhập từ Trung Quốc, giúp giá bán trong nước ổn định hơn.

Câu chuyện quan trọng nhất vẫn nằm ở Dung Quất 2. Giai đoạn 1 của dự án đã hoàn tất và bắt đầu vận hành thương mại từ quý III, trong khi giai đoạn 2 dự kiến hoàn thiện cuối năm nay. Khi đó, tổng công suất của Hòa Phát sẽ đạt 16 triệu tấn thép/năm, trong đó HRC chiếm 9 triệu tấn, qua đó cũng sẽ giúp Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu tự chủ HRC, loại thép nền tảng của sản xuất cơ khí, ô tô và hạ tầng cao tầng.

Tuy nhiên, công suất lớn cũng mang lại rủi ro hấp thụ thị trường. Với sản lượng HRC dự kiến tăng hơn 40% trong năm 2026, biên lợi nhuận của Hòa Phát có thể chịu áp lực nếu nhu cầu nội địa không tăng tương ứng. Đây là thách thức đã từng xảy ra với Baosteel (Trung Quốc), doanh nghiệp cũng phải giảm mục tiêu sản lượng để giữ hiệu quả.

Mảng phụ trở thành “cứu cánh” lợi nhuận

Điểm đáng chú ý trong cấu trúc lợi nhuận năm nay của Hòa Phát là sự trỗi dậy của mảng nông nghiệp, vốn chỉ chiếm 6% doanh thu nhưng mang lại 11% lợi nhuận hợp nhất.

9 tháng đầu năm, doanh thu mảng này đạt 6.259 tỷ đồng (+28%), lợi nhuận sau thuế 1.297 tỷ đồng (+88%). Biên lợi nhuận ròng 21%, cao hơn gấp đôi mảng thép.

Trong bối cảnh giá thịt lợn và trứng duy trì ở vùng cao, chuỗi chăn nuôi khép kín giúp Hòa Phát kiểm soát chi phí thức ăn vốn chiếm 65–70% giá thành. Hệ thống trang trại quy mô lớn tại Hưng Yên, Quảng Trị, Đồng Nai vận hành ổn định, quy mô đàn khoảng 150.000 con/lứa, sản lượng hơn 336 triệu quả trứng mỗi năm. Cùng với hệ thống nhà máy thức ăn chăn nuôi tự sản xuất, tập đoàn gần như “miễn nhiễm” trước biến động giá nguyên liệu quốc tế.

Ngoài nông nghiệp, bất động sản cũng là mảng vốn ít được nhắc đến tại Hòa Phát song vẫn đang đóng góp khoảng 6% lợi nhuận.

Điểm đáng chú ý là trong khi nhiều tập đoàn sản xuất đang rút khỏi mảng nông nghiệp vì biên lợi nhuận giảm, Hòa Phát lại đi ngược xu hướng và duy trì đầu tư để tạo dòng tiền ổn định bù cho chu kỳ thép. Với biên lợi nhuận ròng 21%, đây đang là “mỏ vàng” thực sự giữa thời điểm ngành vật liệu cơ bản trồi sụt theo cầu đầu tư công.