Hướng đi xanh cho nông nghiệp miền núi
Trên những sườn đồi quanh năm gió thổi, nắng chan, những tán sầu riêng, bưởi da xanh, mít Thái, chuối, măng cụt… nay đã phủ xanh miền núi Khánh Hòa. Những vùng đất từng được xem là “vùng trũng” của vùng đang dần thay da đổi thịt, trở thành những thung lũng cây trái trù phú, mở ra hướng đi mới đầy triển vọng cho nông nghiệp địa phương.
Trang trại Sakura Farm trở thành mô hình trồng sầu riêng hữu cơ tiêu biểu tại xã Đông Khánh Sơn. Ảnh: Nguyễn Thành - TTXVN
Những năm gần đây, phong trào chuyển đổi cây trồng có giá trị cao đã lan tỏa mạnh mẽ tại các xã miền núi như: Tây Khánh Sơn, Đông Khánh Sơn, Trung Khánh Vĩnh… Từ những nương rẫy nhỏ, người dân đã biến vùng đất cằn cỗi thành những khu vườn xanh mướt, cho quả ngọt quanh năm. Nhiều hộ dân vươn lên khá giả, đời sống vật chất và tinh thần ngày càng được cải thiện.
Theo ông Nguyễn Duy Quang, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Khánh Hòa, sau khi sáp nhập địa giới, tỉnh đã ưu tiên phát triển các loại cây đặc sản phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng miền núi như sầu riêng, bưởi, táo, nho… “Các loại cây trồng này không chỉ mang lại thu nhập cao mà còn có thể kết hợp với du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái để tăng thêm giá trị, giúp người dân làm giàu ngay trên mảnh đất quê hương mình”, ông Quang chia sẻ.
Một trong những điểm sáng rõ nét nhất của nông nghiệp Khánh Hòa hiện nay là xu hướng chuyển đổi sang canh tác hữu cơ, ứng dụng khoa học, công nghệ. Những trang trại hiện đại, những hợp tác xã nông nghiệp kiểu mới đã xuất hiện ngày càng nhiều, đưa nông sản miền núi bước lên nấc thang mới về chất lượng.
Tại xã Đông Khánh Sơn, trang trại Sakura Farm trở thành mô hình tiêu biểu. Trên diện tích 5 ha, trang trại trồng hơn 700 cây sầu riêng hữu cơ giống Musang King và Ri6, năng suất bình quân đạt 100 kg mỗi cây, cao gấp đôi so với trước đây. Đáng chú ý, toàn bộ sản phẩm đều đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe để xuất khẩu sang châu Âu.
Chủ trang trại Nguyễn Phạm Minh Mẫn cho biết, bí quyết thành công nằm ở sự kết hợp giữa công nghệ và tư duy “thuận tự nhiên”. Hệ thống tưới điều áp hiện đại giúp tiết kiệm nước và phân bổ dinh dưỡng hợp lý. Dữ liệu về đất, độ ẩm và vi sinh được thu thập, xử lý bằng trí tuệ nhân tạo (AI) để điều chỉnh quy trình chăm sóc cây trồng. “Làm nông nghiệp hữu cơ là đi đường dài, nhưng khi thị trường ngày càng coi trọng nông sản sạch, đây là hướng đi bền vững nhất”, ông Mẫn chia sẻ.
Không chỉ dừng lại ở quy trình, Sakura Farm còn chú trọng đến giá trị sinh thái. Cỏ dại được giữ lại để bảo vệ độ ẩm, làm nơi trú ngụ cho thiên địch; phân bón hữu cơ thay thế hoàn toàn phân hóa học; nguồn nước được kiểm soát chặt chẽ. Mỗi quả sầu riêng ở đây không chỉ là sản phẩm của lao động, mà còn là kết tinh của tri thức, công nghệ và tình yêu đất.
Nhờ vậy, mô hình này nhanh chóng lan tỏa cảm hứng đến nhiều nông hộ khác trong vùng. Ông Nguyễn Ngọc Danh, Phó Chủ tịch UBND xã Đông Khánh Sơn, cho biết: “Sakura Farm đang trở thành mô hình mẫu cho sản xuất nông nghiệp hữu cơ. Chính quyền sẽ tiếp tục hỗ trợ bà con học tập, áp dụng quy trình kỹ thuật tiên tiến để mở rộng diện tích, xây dựng thương hiệu địa phương”.
Trái ngọt từ tri thức và khát vọng đổi thay
Nếu Đông Khánh Sơn được nhắc đến với sầu riêng hữu cơ, thì ở Trung Khánh Vĩnh, người dân lại nổi bật với những vườn bưởi da xanh sum suê. Cây bưởi nơi đây không chỉ cho quả ngọt mà còn là biểu tượng của tinh thần học hỏi, dám thay đổi.
Chị Trần Kim Hoa, nông dân thôn Hòn Lay, là một trong những người tiên phong áp dụng kỹ thuật hữu cơ vào canh tác. Sau khi tham gia các lớp tập huấn về bảo vệ cây trồng, chị đã thay thế phân hóa học bằng phân sinh học và phân chuồng ủ hoai, kết hợp phát cỏ thủ công để giữ ẩm, cải tạo đất. “Nhờ áp dụng đúng kỹ thuật, vườn bưởi của tôi ít sâu bệnh, trái to, đẹp và bán được giá cao hơn từ 3.000 - 5.000 đồng/kg so với trước đây”, chị Hoa chia sẻ.
Bưởi da xanh Khánh Vĩnh được người tiêu dùng ưa chuộng, là thương hiệu mới của vùng miền núi Khánh Hòa.
Hiện nay, các xã Khánh Vĩnh, Trung Khánh Vĩnh, Bắc Khánh Vĩnh, Tây Khánh Vĩnh và Nam Khánh Vĩnh đã có khoảng 600 ha bưởi da xanh, trong đó hơn 300 ha đang cho thu hoạch với sản lượng trên 1.400 tấn mỗi năm. Bưởi da xanh giờ đây không chỉ là cây trồng chủ lực mà còn là thương hiệu mới của vùng miền núi Khánh Hòa.
Theo ông Nguyễn Ngọc Sơn, Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Khánh Hòa, việc triển khai hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã tạo cú hích mạnh mẽ. “Bà con đã bắt đầu chuyển từ mô hình sản xuất truyền thống sang ứng dụng khoa học, công nghệ; nhiều hợp tác xã được đầu tư hoàn thiện quy trình sản xuất, đăng ký vùng trồng và kết nối tiêu thụ. Đây là nền tảng quan trọng cho phát triển kinh tế bền vững”, ông Sơn nhấn mạnh.
Song song với nông nghiệp hữu cơ, hướng phát triển du lịch trải nghiệm nông nghiệp cũng đang được mở rộng. Du khách đến Khánh Sơn, Khánh Vĩnh có thể tham quan các vườn sầu riêng, bưởi, mít, chuối; tận mắt chứng kiến quy trình canh tác hữu cơ và thưởng thức trái cây tại vườn. “Làm nông nghiệp giờ không chỉ để bán sản phẩm, mà còn để chia sẻ câu chuyện về cách sống xanh, làm nông bền vững”, ông Mẫn, chủ Sakura Farm nói thêm.
Sự kết hợp giữa nông nghiệp và du lịch đã tạo nên mô hình “đa giá trị”, giúp gia tăng thu nhập, đồng thời quảng bá hình ảnh vùng đất miền núi Khánh Hòa đến du khách trong và ngoài nước.
Có thể thấy, từ những nương đồi trơ trọi năm nào, hôm nay, nông nghiệp miền núi Khánh Hòa đã khoác lên mình tấm áo mới. Những vườn cây đặc sản xanh mướt, những trang trại hữu cơ hiện đại, những hợp tác xã trẻ trung và năng động đang thổi luồng sinh khí mới vào vùng đất này.
Đó là thành quả của tinh thần dám nghĩ, dám làm; của khát vọng làm giàu chính đáng; của sự đồng hành giữa chính quyền, doanh nghiệp và nông dân. Cũng là minh chứng rằng, giữa đại ngàn nắng gió, nếu có niềm tin và tri thức, cây đặc sản Khánh Hòa vẫn có thể vươn mình mạnh mẽ, kết trái ngọt lành.
Những trái sầu riêng căng mọng, những quả bưởi da xanh trĩu cành, không chỉ là “trái ngọt” của đất mà còn là trái ngọt của lòng người, của khát vọng dựng xây, làm giàu từ nông nghiệp xanh, bền vững. Và từ hôm nay, giữa sắc xanh trù phú ấy, Khánh Hòa đang khẳng định vị thế mới: vùng nông nghiệp đặc sản, nông nghiệp sinh thái vươn mình giữa đại ngàn.