Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng lần đầu tiên được mở ký tại Hà Nội đánh dấu sự công nhận mạnh mẽ của cộng đồng quốc tế đối với vai trò của Việt Nam trong bảo đảm an ninh mạng toàn cầu. Sự kiện này đồng thời khẳng định quyết tâm của Việt Nam trong gìn giữ một không gian mạng an toàn, lành mạnh và minh bạch cho người dân và doanh nghiệp.
Nhân sự kiện đặc biệt này, phóng viên Báo Công Thương đã có cuộc trao đổi với ông Hạ Hồng Việt, nhà sáng tạo nội dung số, để hiểu rõ hơn về ý nghĩa của Công ước Hà Nội và vai trò của người sáng tạo nội dung trong bảo vệ chủ quyền số quốc gia.
Biểu tượng của sự đồng lòng bảo vệ an ninh mạng toàn cầu
- Theo ông, việc mở ký Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng được tổ chức tại Hà Nội có ý nghĩa như thế nào đối với Việt Nam và cộng đồng quốc tế?
Ông Hạ Hồng Việt: Việc có một công ước mang tên Công ước Hà Nội được tổ chức ngay tại Thủ đô, không chỉ là niềm tự hào mà còn là một dấu mốc quan trọng khẳng định vị thế của Việt Nam trên bản đồ an ninh mạng toàn cầu. Tên gọi ấy giúp thương hiệu quốc gia được nhắc đến nhiều hơn, gắn với hình ảnh một Việt Nam chủ động và có trách nhiệm trong kỷ nguyên số.
Điều đáng nói, Việt Nam không chỉ tham gia như một thành viên mà còn là nước chủ trì, đồng hành từ những bước chuẩn bị để Công ước thành hình và tạo ra kết quả thực tế. Điều đó chứng minh năng lực tổ chức của chúng ta, cũng như sự tin tưởng mà cộng đồng quốc tế dành cho Việt Nam, một đối tác uy tín, một quốc gia sẵn sàng đi đầu trong cuộc chiến chống tội phạm mạng, bảo vệ sự an toàn của người dân trên không gian mạng.
Từ góc nhìn quốc tế, Hà Nội đang trở thành biểu tượng của tinh thần đồng lòng trong kỷ nguyên Internet, nơi con người ngày càng sống trực tuyến nhiều hơn, nơi các quốc gia nhận ra rằng chỉ có chung tay mới bảo vệ được công dân của chính mình. Trước sự bùng nổ của tội phạm mạng, tin giả, thao túng dư luận và lạm dụng dữ liệu cá nhân, việc chọn Việt Nam, quốc gia đang phát triển và chuyển đổi số mạnh mẽ làm điểm khởi đầu của công ước cho thấy một xu hướng mới của thế giới: Từ đi trước một mình sang đi cùng nhau để đi xa hơn.
Ông Hạ Hồng Việt - nhà sáng tạo nội dung số trên TikTok.
"Lá chắn" bảo vệ người dân và nền tảng số
- Điều khoản nào trong Công ước Hà Nội được ông đánh giá là tác động mạnh nhất đến các nền tảng, doanh nghiệp cũng như những người đang sản xuất nội dung số?
Ông Hạ Hồng Việt: Với cá nhân tôi, điều khiến tôi ấn tượng nhất chính là việc nếu một công dân Việt Nam không may trở thành nạn nhân của tội phạm mạng, thì từ nay, chúng ta có thêm một cơ chế mạnh mẽ để yêu cầu hỗ trợ. Khi có Công ước Hà Nội về chống tội phạm mạng, việc phối hợp điều tra, thu thập và chuyển giao bằng chứng điện tử, truy tìm thủ phạm trên không gian mạng sẽ được diễn ra hiệu quả hơn rất nhiều. Điều này mở ra khả năng tốt hơn để bảo vệ quyền lợi của nạn nhân và truy đòi tài sản, so với trước đây khi các hành vi tội phạm xuyên biên giới bị giới hạn bởi thẩm quyền từng quốc gia.
Dù vậy, tôi vẫn tin rằng, phòng ngừa luôn là lá chắn mạnh nhất. Ý thức khi sử dụng internet, cảnh giác trước lừa đảo, bảo vệ thông tin cá nhân và tiếp cận thông tin có trách nhiệm là điều mỗi chúng ta phải chủ động. Công ước tạo ra hành lang pháp lý và cơ chế hợp tác giữa các quốc gia nhưng mỗi người dân vẫn chính là lớp phòng vệ đầu tiên.
Với góc nhìn của một người làm nội dung số, tôi cũng thấy một chiều tích cực: Các nền tảng mạng xã hội sẽ phải có trách nhiệm cao hơn trong việc hợp tác xử lý tội phạm mạng. Những nội dung độc hại, các hành vi gian lận thông tin, lạm dụng nền tảng để trục lợi sẽ có thêm cơ sở để ngăn chặn và xử lý hiệu quả hơn, góp phần làm môi trường internet lành mạnh và minh bạch hơn.
Nhưng đi cùng cơ hội là thách thức. Mỗi chúng ta sẽ phải thận trọng hơn trong từng câu chữ, hình ảnh và thông điệp. Không còn nhiều khoảng mờ để dựa vào sự thiếu rõ ràng của luật pháp mà lan truyền nội dung tiêu cực hay gây hại. Và điều đó, theo tôi, cũng là một tín hiệu đáng mừng. Bởi những người làm nội dung có tâm, có trách nhiệm, tạo ra giá trị thật cho cộng đồng sẽ được bảo vệ tốt hơn và có cơ hội phát triển bền vững trong môi trường số.
Ông Hạ Hồng Việt tại các hội thảo.
- Nếu coi “an ninh mạng” là tuyến phòng thủ quốc gia trong kỷ nguyên số, theo ông, những người sáng tạo nội dung số sẽ phải làm gì để cùng chung tay bảo vệ?
Ông Hạ Hồng Việt: Đối với tôi, trên "mặt trận" thông tin, những người sáng tạo nội dung số chính là những chiến binh đi đầu. Có ba điều rất quan trọng mà chúng ta cần ghi nhớ.
Thứ nhất, người làm nội dung phải có tinh thần tự chịu trách nhiệm, thậm chí là trách nhiệm rất cao. Quyền lực càng lớn thì trách nhiệm càng nhiều. Chúng ta không thể đăng tải những nội dung thiếu kiểm chứng, không thể nói về điều mình chưa hiểu rõ và không được lan truyền thông tin xấu, độc hoặc những điều tiêu cực chưa được xác thực. Một dòng trạng thái, một hình ảnh hay một video có thể vô hại với chúng ta, nhưng nếu không lường trước tác động của nó, nội dung đó có thể gây tổn thương đến người khác và ảnh hưởng đến cộng đồng.
Thứ hai, trong phạm vi ảnh hưởng của mình, chúng ta phải nỗ lực giữ cho cộng đồng được trong sạch và lành mạnh. Hãy dùng tầm ảnh hưởng để khuyến khích người xem tôn trọng sự thật, bình luận có văn hóa và không tấn công cá nhân. Mạng xã hội chỉ bớt độc hại khi chính những người tham gia có ý thức và trách nhiệm. Những người có sức ảnh hưởng, nếu chủ động dừng việc “đổ thêm dầu vào lửa”, họ sẽ trở thành những tấm gương tốt để cộng đồng noi theo.
Thứ ba, chúng ta phải trở thành những con người tử tế trên không gian mạng, cũng như ngoài đời thực. Tử tế ở đây không chỉ là không làm sai, mà còn là dám lên tiếng cho điều đúng, chia sẻ những điều có ích, lan tỏa giá trị tích cực giúp xã hội tốt đẹp hơn. Chúng ta phải chịu trách nhiệm không chỉ với những gì mình đăng tải, mà cả những gì mình bấm thích, chia sẻ, tương tác và ủng hộ.
Tôi tin rằng, nếu mỗi người sáng tạo nội dung ý thức rằng họ đang góp phần bảo vệ môi trường thông tin, môi trường an ninh mạng của quốc gia, internet sẽ ngày một văn minh và lành mạnh hơn. An toàn mạng không chỉ là trách nhiệm của Nhà nước hay các cơ quan chức năng. Đó là trách nhiệm của toàn xã hội và của từng người dùng trong kỷ nguyên số.
Công ước Hà Nội không chỉ là dấu mốc lịch sử trong cuộc chiến chống tội phạm mạng, mà còn mở ra một tương lai hợp tác bền vững giữa các quốc gia trên không gian số. Việt Nam đang từng bước khẳng định vai trò dẫn dắt, tạo thế chủ động bảo vệ công dân trong thế giới trực tuyến.
Khi mỗi người dân, doanh nghiệp và đặc biệt là đội ngũ sáng tạo nội dung đều nâng cao trách nhiệm của mình, môi trường mạng sẽ trở thành không gian an toàn và giàu giá trị tích cực cho toàn xã hội.
- Xin trân trọng cảm ơn ông!
Công ước Liên hợp quốc về phòng chống tội phạm mạng, còn được gọi là Công ước Hà Nội, được mở ký tại Thủ đô Hà Nội năm 2025, đánh dấu bước tiến quan trọng trong hợp tác toàn cầu nhằm phòng chống tội phạm mạng. Công ước thiết lập hành lang pháp lý chung giữa các quốc gia trong điều tra, thu thập và chuyển giao chứng cứ điện tử, từ đó tăng cường bảo vệ người dân trước các hành vi tấn công mạng, lừa đảo trực tuyến, xâm phạm dữ liệu cá nhân hay thao túng thông tin trên không gian mạng.
Sự kiện này góp phần khẳng định vị thế của Việt Nam trên bản đồ an ninh mạng quốc tế, khi chúng ta không chỉ là thành viên tham gia mà còn là quốc gia chủ trì quá trình hình thành công ước. Việc áp dụng Công ước Hà Nội sẽ mang lại lợi ích thiết thực cho nạn nhân của tội phạm mạng, giúp doanh nghiệp vận hành nền tảng minh bạch hơn và hỗ trợ cơ quan quản lý có thêm cơ chế hợp tác hiệu quả để bảo đảm an toàn cho môi trường số của toàn xã hội.