Sức bật từ xúc tiến thương mại
80 năm sau Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Việt Nam đã chuyển mình từ đói nghèo trở thành một cường quốc xuất khẩu nông sản, với nhiều mặt hàng dẫn đầu thế giới, trong đó cà phê Việt Nam giữ vị trí đặc biệt, trở thành nguồn cung được thị trường thế giới săn đón, các nhà rang xay toàn cầu không ngừng tìm mua.
Tổng diện tích cà phê của nước ta năm 2024 khoảng 718.000ha, sản lượng 1,95 triệu tấn, trong đó chủ yếu là cà phê Robusta
Thành lập năm 2015, Hợp tác xã nông nghiệp dịch vụ Công bằng Ea Tu (xã Ea Tu, TP. Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk) hiện liên kết gần 350 hộ trồng cà phê, trên tổng diện tích hơn 320 ha. Ông Trần Đình Trọng – Giám đốc hợp tác xã – cho biết, thông qua các hội chợ, triển lãm và hoạt động kết nối giao thương, hợp tác xã tiếp cận trực tiếp với các nhà rang xay và đối tác quốc tế trong lĩnh vực chế biến, thu mua. Đây là kênh quan trọng giúp cà phê Ea Tu mở rộng thị trường, phát triển xuất khẩu và nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm.
“Những hoạt động xúc tiến thương mại tạo cơ hội để các hộ sản xuất nhỏ kết nối với các nhà rang xay trên thế giới, từ đó đưa cà phê chất lượng cao ra thị trường quốc tế, mang lại lợi ích thiết thực cho nông dân”, ông Trọng chia sẻ và cho biết, đến nay, sản phẩm của Hợp tác xã Ea Tu đã được khách hàng tại nhiều quốc gia như Hà Lan, Nhật Bản, Thụy Sĩ, Anh, Pháp… biết đến và đặt mua. Hợp tác xã cũng là thành viên Chi hội Cà phê đặc sản Việt Nam, sản xuất theo phương pháp Honey (lên men quả chín và phơi khô tự nhiên), góp phần nâng cao giá trị hạt cà phê và tạo sinh kế bền vững cho nông dân địa phương.
Trong niên vụ 2024–2025, Công ty Vĩnh Hiệp (Gia Lai) ghi nhận hơn 750 triệu USD xuất khẩu, dự kiến cán mốc 1 tỷ USD trong năm nay. Với đóng góp hơn 12% kim ngạch xuất khẩu cà phê cả nước, Vĩnh Hiệp khẳng định vị thế tiên phong và cho thấy sức bật mạnh mẽ của khu vực kinh tế tư nhân trong chiến lược nâng tầm cà phê Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Mốc 1 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu càng trở nên ý nghĩa khi gắn với dấu ấn 80 năm sau Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, thể hiện bước tiến quan trọng trong quá trình hội nhập của doanh nghiệp tư nhân. Với thương hiệu L’amant Café, Vĩnh Hiệp chứng minh cà phê Việt không chỉ dẫn đầu về sản lượng mà còn định vị vững chắc trong phân khúc chất lượng. Việc L’amant Café được vinh danh Thương hiệu Quốc gia, hiện diện tại hơn 15 thị trường với thông điệp “Organic To The World”, khẳng định tầm vóc thương hiệu cà phê Việt Nam đích thực.
"Khách quốc tế tìm đến đặt mua sản phẩm rất đông. Có những tháng, chúng tôi tiếp vài đoàn mỗi ngày, từ thứ Hai đến thứ Bảy. Giữa năm ngoái, khi mang cà phê đặc sản Sơn La đến Chicago (Mỹ) chào hàng, toàn bộ sản phẩm đã bán hết. Tại nhà máy, 8.000 tấn cà phê – tương đương 400 container – cũng đã được tiêu thụ hết. Từ loại cà phê Robusta vốn rẻ, giờ đây, cà phê Việt Nam đã trở thành mặt hàng có giá cao nhất thế giới”, ông Phan Minh Thông, Chủ tịch HĐQT Phúc Sinh Group, cho biết.
Mới đây, tại Hội nghị giao thương quốc tế – Kết nối nâng tầm cà phê Việt, sự kiện trọng điểm trong khuôn khổ Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9, do UBND tỉnh Đắk Lắk phối hợp với Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, hàng trăm đối tác chiến lược, chuyên gia và nhà đầu tư quốc tế đã tham dự. Hội nghị không chỉ chia sẻ những góc nhìn sâu sắc về thị trường cà phê toàn cầu mà còn tạo diễn đàn thúc đẩy hợp tác xúc tiến thương mại, mở rộng quan hệ đối tác, hướng đến sự phát triển bền vững của ngành cà phê Việt Nam.
Ông Erdenebat Gombonasan, đại diện Hội đồng Công dân Mông Cổ, chia sẻ: “Tôi đến từ Mông Cổ và đã nghe nhiều về Việt Nam cũng như cà phê nơi đây. Chúng tôi mong muốn kết nối các doanh nghiệp hai nước, đưa cà phê Việt về Mông Cổ để người dân có cơ hội thưởng thức hương vị đặc biệt này”.
Trong khi đó, bà Vanusia Nogueira, Tổng giám đốc Tổ chức Cà phê Thế giới (ICO), nhấn mạnh: “Việt Nam hiện là quốc gia xuất khẩu cà phê lớn thứ hai thế giới, với tiềm năng phát triển to lớn. Tôi kỳ vọng, thông qua các hoạt động xúc tiến thương mại quốc tế sẽ giúp chất lượng cà phê Việt được nhiều quốc gia và nhà nhập khẩu quốc tế biết đến”.
Ông Bạch Thanh Tuấn, Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê – Ca cao Việt Nam và Giám đốc Công ty TNHH MTV Phát triển Cộng đồng (CDC), nhấn mạnh: “Một sản phẩm chất lượng tốt ngày nay không chỉ dừng lại ở hương vị thơm ngon. Các hoạt động giao thương không chỉ giúp chúng ta xuất khẩu cà phê nhân mà còn thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm chế biến sâu, gia tăng giá trị và nâng tầm thương hiệu cà phê Việt trên thị trường quốc tế”.
Từ hạt giống nhỏ đến vị trí số 1 thế giới
Cà phê đến Việt Nam từ năm 1857, khi người Pháp mang những hạt giống Arabica đầu tiên gieo thử tại Nghệ An. Ban đầu chỉ hiện diện khiêm tốn trong vài nông trại, nhưng cây cà phê nhanh chóng bén rễ, tìm thấy “miền đất hứa” tại Tây Nguyên – nơi đất đỏ bazan màu mỡ và khí hậu ôn hòa tạo điều kiện lý tưởng cho sự phát triển.
Xuất khẩu cà phê hướng đến mốc 10 tỷ USD
Đến những năm 1920–1930, các đồn điền mọc lên ở Đắk Lắk và Lâm Đồng, biến cà phê thành cây trồng kinh tế, dần trở thành sinh kế, văn hóa và niềm tự hào của người Việt. Sau ngày đất nước thống nhất, đặc biệt từ công cuộc Đổi mới 1986, ngành cà phê bước vào giai đoạn bứt phá: Diện tích mở rộng khắp Tây Nguyên, sản lượng tăng mạnh, đưa Việt Nam vượt Colombia năm 2000 để vươn lên vị trí thứ hai thế giới về xuất khẩu, chỉ sau Brazil. Hiện Việt Nam giữ vững vị thế số 1 trong 5 quốc gia sản xuất và xuất khẩu cà phê hàng đầu thế giới, trong đó cà phê Robusta đứng số 1 toàn cầu.
Cà phê không chỉ là con số kinh tế, mà còn gắn bó với đời sống văn hóa. Ly cà phê phin nhỏ giọt bên vỉa hè trở thành biểu tượng đô thị, đưa hương vị Việt Nam lan tỏa ra thế giới. Từ nông sản thuần túy, cà phê đã trở thành đại diện cho bản sắc và khát vọng vươn xa của dân tộc.
Trong hành trình này, ngành Công Thương giữ vai trò then chốt. Bộ Công Thương đã chủ động đàm phán, ký kết và triển khai các hiệp định thương mại tự do (FTA), mở “tấm hộ chiếu vàng” cho cà phê Việt vào những thị trường khó tính như EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ. Hệ thống thương vụ Việt Nam ở nước ngoài trở thành “cánh tay nối dài”, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận thông tin, kết nối đối tác và xử lý tranh chấp thương mại.
Bên cạnh đó, hàng loạt chương trình xúc tiến, quảng bá tại các hội chợ quốc tế, “Tuần hàng Việt Nam” hay “Tuần lễ cà phê Việt” góp phần định vị hình ảnh cà phê Việt giàu bản sắc và chất lượng cao. Công Thương phối hợp cùng chính quyền địa phương và hiệp hội ngành hàng xây dựng thương hiệu, chỉ dẫn địa lý cho cà phê Buôn Ma Thuột, hỗ trợ phát triển cà phê hữu cơ và chế biến sâu.
Các doanh nghiệp đã đầu tư hệ thống rang xay hiện đại, áp dụng công nghệ chế biến ướt, chế biến sinh học để nâng cao hương vị, kéo dài thời gian bảo quản và gia tăng sức cạnh tranh. Việc phát triển cà phê hòa tan, cà phê đặc sản là hướng đi chiến lược, nâng giá trị gia tăng và mở rộng thị trường.
Trước các tiêu chuẩn quốc tế ngày càng khắt khe, như Quy định Chống phá rừng châu Âu (EUDR), ngành cà phê Việt phải đối diện cả cơ hội và thách thức. Đây là thời điểm cần chuyển từ sản lượng sang chất lượng, từ xuất khẩu thô sang chế biến sâu, từ giá trị ngắn hạn sang phát triển xanh, bền vững. Hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối thị trường và xây dựng thương hiệu cà phê còn giúp ngành hàng này tiếp cận mô hình kinh tế tuần hoàn, kinh tế trải nghiệm, gắn kết tài nguyên bản địa với văn hóa, lịch sử địa phương, từ đó tăng khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu, biến động thị trường và xu hướng tiêu dùng toàn cầu.
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tổng diện tích cà phê của nước ta năm 2024 khoảng 718.000ha, sản lượng 1,95 triệu tấn, trong đó chủ yếu là cà phê Robusta. Chỉ trong 7 tháng năm 2025, xuất khẩu cà phê đạt 1,06 triệu tấn cà phê, thu về gần 6 tỷ USD. Đây là con số cao chưa từng có trong lịch sử ở ngành hàng thế mạnh này của nước ta, đồng thời cho thấy vị thế của cà phê Việt Nam trên trường quốc tế đang ngày càng được củng cố. Mục tiêu xuất khẩu 7,5 tỷ USD năm 2025 không khó để đạt được. Và với kết quả này, ngành cà phê đã vượt mục tiêu đặt ra 6 tỷ USD đến năm 2030.
Hơn 160 năm kể từ hạt Arabica đầu tiên có mặt tại Việt Nam, 80 năm sau Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, đến nay ngành cà phê Việt Nam đã vượt khó, bứt phá và khẳng định vị thế quốc tế. Trong hành trình hội nhập, ngành Công Thương vừa là “người mở đường” vừa là “người đồng hành” giúp cà phê Việt không chỉ chinh phục thị trường bằng sản lượng, mà còn xây dựng thương hiệu quốc gia, lan tỏa bản sắc và khát vọng Việt Nam ra thế giới.
Để hướng đến và hiện thực hóa mục tiêu đưa ngành cà phê đạt kim ngạch 8–10 tỷ USD, các chuyên gia khẳng định, cần sự đồng hành từ nhiều phía: Công Thương dẫn dắt xúc tiến thương mại và mở rộng thị trường; chính quyền địa phương xây dựng vùng nguyên liệu bền vững; doanh nghiệp tiên phong đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm. Chỉ khi ba trụ cột này gắn kết chặt chẽ, cà phê Việt sẽ tiếp tục khẳng định vị thế trên bản đồ thế giới.