Chiều 7/11, tại tỉnh Quảng Ninh, Bộ Công Thương hai nước Việt Nam - Lào phối hợp tổ chức Hội nghị Hợp tác phát triển thương mại biên giới Việt Nam - Lào lần thứ XIII.
Hội nghị do Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên; Bộ trưởng Bộ Công Thương Lào Malaythong Kommasith; Thứ trưởng Bộ Công Thương Lào Chanthanoun Soukaloun; Thứ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Sinh Nhật Tân; ông Bùi Văn Khắng, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh chủ trì.
Tại Hội nghị, nhiều tham luận của đại diện các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp hai nước đã được trình bày nhằm đề xuất các giải pháp phát triển quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại và thương mại biên giới Việt Nam - Lào.
Thúc đẩy thương mại biên giới Việt - Lào phát triển bền vững
Kết luận Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Công Thương Lào Malaythong Kommasith khẳng định, những ý kiến trong tọa đàm đều được đúc kết từ thực tiễn, phản ánh rõ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai các hoạt động kiểm tra, theo dõi, xúc tiến và thúc đẩy thương mại biên giới.
“Mục tiêu của chúng ta là tìm ra các biện pháp khả thi, hiệu quả hơn để phát triển lĩnh vực này, nhằm đạt được những con số ấn tượng hơn trong thời gian tới. Ví dụ, làm thế nào để nâng kim ngạch thương mại song phương từ hơn 2 tỷ USD hiện nay lên mức cao hơn, hướng tới mục tiêu đến năm 2027 sẽ triển khai thực hiện hiệu quả các quy định và điều khoản trong Hiệp định Thương mại và Hiệp định Thương mại biên giới giữa hai nước. Đồng thời, ngăn chặn các hoạt động thương mại không đúng quy định”, Bộ trưởng Bộ Công Thương Lào nêu rõ.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Lào Malaythong Kommasith phát biểu kết luận hội nghị.
Theo Bộ trưởng Malaythong Kommasith, đi đôi với những kết quả và thuận lợi đã đạt được, Hội nghị cũng nhìn nhận rõ được nhiều khó khăn, hạn chế còn tồn đọng cần được tháo gỡ; đồng thời đề xuất các đơn vị liên quan cùng phối hợp rà soát, hoàn thiện cơ chế, chính sách, hành lang pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hoạt động thương mại biên giới, phát huy tốt tiềm năng, lợi thế của hai bên.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Lào nhấn mạnh, Nghị quyết số 04 về xây dựng doanh nghiệp độc lập thể hiện tinh thần hợp tác và quyết tâm của hai bên, đây là cơ sở quan trọng để thúc đẩy kim ngạch thương mại song phương cả về lượng và chất, hướng tới mục tiêu phát triển kinh tế Lào bền vững hơn. Đồng thời đề nghị hai bên tiếp tục phối hợp chặt chẽ trong việc hoàn thiện thủ tục pháp lý, rút ngắn thời gian thông quan, xử lý các tiêu cực tại khu vực biên giới; đẩy mạnh hợp tác trong hai lĩnh vực mũi nhọn là năng lượng và khoáng sản.
Bộ trưởng cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của năng lực cạnh tranh doanh nghiệp - yếu tố quyết định sự phát triển của nền kinh tế; khẳng định nếu doanh nghiệp Việt Nam và Lào kiên trì thực hiện đúng hướng, sẽ bắt kịp xu thế toàn cầu và nâng cao vị thế trên thị trường quốc tế.
5 trọng tâm để thực hiện hiệu quả các nội dung hội nghị
Đồng kết luận Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên nêu rõ, sau hơn 3 giờ làm việc khẩn trương, nghiêm túc, Hội nghị của chúng ta đã hoàn thành các nội dung chương trình đề ra. Sau khi nghe báo cáo kết quả hoạt động thương mại biên giới Việt Nam - Lào từ Hội nghị lần thứ XII (năm 2022) đến nay, đã có 12 phát biểu của các đại biểu tham dự Hội nghị. Nhìn chung các ý kiến phát biểu đều thống nhất nhận định:
Những năm qua, mặc dù gặp nhiều khó khăn, thách thức đến từ các yếu tố bất định của tình hình kinh tế, chính trị thế giới và suy giảm kinh tế toàn cầu; song, với sự lãnh đạo, chỉ đạo đúng hướng, đồng bộ, quyết liệt của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, sự vào cuộc kịp thời, hiệu quả của các Ban Bộ, ngành Trung ương và các địa phương của hai nước, đặc biệt là sự nỗ lực vượt bậc của cộng đồng doanh nghiệp hai nước, hoạt động hợp tác kinh tế, thương mại nói chung, thương mại biên giới nói riêng giữa hai nước Việt Nam và Lào tiếp tục đạt được những kết quả rất tích cực.
Thứ nhất, kim ngạch thương mại song phương tăng mạnh, lần đầu vượt mốc 2 tỷ USD vào năm 2024, cao nhất từ trước đến nay và tiếp tục lập kỉ lục mới những tháng đầu năm 2025, vượt xa mục tiêu mà Lãnh đạo cấp cao 2 nước đã đề ra.
Thứ hai, hệ thống chợ biên giới, khu kinh tế cửa khẩu được quan tâm đầu tư, nâng cấp, tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại, dịch vụ và trao đổi hàng hóa của cư dân biên giới.
Thứ ba, các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối doanh nghiệp diễn ra sôi nổi, giúp sản phẩm của mỗi nước thâm nhập sâu hơn vào thị trường của nhau.
Thứ tư, công tác phối hợp giữa các bộ, ngành và địa phương hai nước trong quản lý, kiểm soát hàng hóa, phương tiện và cư dân biên giới được duy trì chặt chẽ, hiệu quả hơn.
Thứ năm, quan hệ hợp tác trong các lĩnh vực khác (như đầu tư, du lịch, thúc đẩy sử dụng đồng bản tệ của 2 nước) được tăng cường, đóng góp thiết thực vào phát triển kinh tế xã hội và bảo đảm an ninh quốc phòng ổn định khu vực biên giới.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, hợp tác thương mại nói chung và thương mại biên giới Việt - Lào nói riêng thời gian qua vẫn còn một số hạn chế, vướng mắc như: (1) Quy mô trao đổi hàng hóa tại các chợ biên giới còn nhỏ lẻ, chủ yếu là trao đổi hàng hóa thiết yếu, chưa có hoạt động thương mại quy mô lớn. (2) Hàng hóa sản xuất phần lớn là nguyên liệu chưa qua chế biến, quy mô nhỏ, mang tính thời vụ; chưa hình thành vùng sản xuất tập trung và chưa hình thành chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ. (3) Hạ tầng cửa khẩu và hệ thống logistics tuy đã được quan tâm đầu tư nhưng chưa đồng bộ, nhất là xây dựng các tuyến đường kết nối tới khu vực cửa khẩu còn chậm và thiếu đồng bộ, chưa đáp ứng được nhu cầu của hoạt động mua bán, trao đổi, lưu thông hàng hóa tại khu vực biên giới…
Những kết quả đạt được về hợp tác giữa Việt Nam và Lào trong lĩnh vực công nghiệp, thương mại những năm qua, nhất là sau 10 năm thực hiện Hiệp định Thương mại biên giới Việt Nam - Lào (từ tháng 6 năm 2015 đến nay) là cơ bản và rất đáng ghi nhận. Tuy nhiên, những kết quả này vẫn chưa tương xứng với nhu cầu tiềm năng, thế mạnh của mỗi bên và mối quan hệ hợp tác hữu nghị truyền thống tốt đẹp giữa hai nước; dư địa hợp tác, phát triển trong các lĩnh vực công thương còn rất lớn, cần được tiếp tục phát huy mạnh mẽ, góp phần thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai nước lên tầm cao mới nhằm hiện thực hóa các cam kết và quyết tâm chính trị của Lãnh đạo cấp cao hai nước, nhất là trong bối cảnh tình hình khu vực và thế giới tiếp tục diễn biến nhanh, phức tạp, khó lường; rủi ro về gián đoạn chuỗi cung ứng cũng như khó khăn, thách thức mang tính toàn cầu ngày càng gia tăng, đặt ra yêu cầu tăng cường hợp tác tin cậy, gắn bó giữa hai nước để ứng phó hiệu quả với những biến động của kinh tế thế giới. Đặc biệt với Việt Nam và Lào, tuyến biên giới không chỉ là nơi giao thương mà còn là không gian chiến lược về an ninh - chính trị - kinh tế - trật tự an toàn xã hội, đòi hỏi hai Bên phải phối hợp chặt chẽ hơn, triển khai thực chất hơn và đẩy nhanh tiến độ các nội dung hợp tác mà Lãnh đạo cấp cao hai nước đã đặt ra.
Hội nghị đã thống nhất đề ra 6 định hướng hợp tác, phát triển thương mại biên giới Việt Nam - Lào trong thời gian tới, góp phần tăng cường mạnh mẽ quan hệ hữu nghị đặc biệt, đoàn kết và hợp tác toàn diện giữa hai nước, cũng như hai ngành Công Thương chúng ta.
Để khẩn trương triển khai thực hiện có hiệu quả các nội dung của Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị các đơn vị chức năng của hai Bộ, các Bộ, ngành, địa phương liên quan của hai nước cần tập trung thực hiện một số công việc trọng tâm.
Một là, tiếp tục thực hiện có hiệu quả các thoả thuận cấp cao giữa Bộ Chính trị hai nước; đồng thời, quyết liệt thực hiện giải pháp đề ra tại Hội nghị hôm nay (về những kiến nghị của hai bên tại Hội nghị này, đề nghị các Bộ, ngành, đơn vị đối tác của mỗi bên nghiên cứu, tiếp thu tối đa và cập nhật vào thỏa thuận song phương, làm cơ sở cho việc triển khai hiệu quả trong thời gian tới).
Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, những kết quả đạt được về hợp tác giữa Việt Nam và Lào trong lĩnh vực công nghiệp, thương mại những năm qua rất đáng ghi nhận.
Thứ hai, tập trung rà soát, sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện các cơ chế, chính sách về thu hút đầu tư, quản lý và phát triển thương mại nói chung, thương mại biên giới nói riêng, bảo đảm phù hợp với tình hình thực tế, tương thích trong luật pháp mỗi nước và thông lệ quốc tế. Đẩy mạnh chia sẻ thông tin và tham vấn chính sách ở tất cả các cấp độ (từ cấp kỹ thuật, đến cấp Lãnh đạo Bộ, chính quyền địa phương) của hai Bên để kịp thời giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai, linh hoạt tìm kiếm các giải pháp mới nhằm khai thác hiệu quả các tiềm năng, lợi thế của mỗi bên, thúc đẩy thương mại song phương tăng trưởng nhanh và bền vững, góp phần phát triển kinh tế xã hội, nâng cao đời sống của nhân dân; xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, tương xứng với quan hệ hữu nghị truyền thống rất tốt đẹp giữa hai nước.
Thứ ba, tiếp tục nghiên cứu, quán triệt và tổ chức thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả những nội dung hợp tác tại các văn kiện đã được Chính phủ hai nước ký kết như: Hiệp định Thương mại Biên giới; Hiệp định Thương mại song phương Việt Nam - Lào; Bản Ghi nhớ về phát triển và kết nối hạ tầng thương mại biên giới giữa hai Chính phủ và hợp tác trong lĩnh vực năng lượng giữa hai nước. Đồng thời, ưu tiên đầu tư nâng cấp hệ thống cửa khẩu và hạ tầng giao thông kết nối, bãi kiểm hóa, kho bãi, hệ thống kiểm tra - giám sát, hạ tầng số và các công trình dịch vụ hỗ trợ khu vực cửa khẩu nhằm thu hút đầu tư, bảo đảm lưu thông hàng hóa an toàn và hiệu quả, thúc đẩy phát triển thương mại biên giới giữa hai nước.
Đại diện các Cục, Vụ, đơn vị chức năng trực thuộc Bộ Công Thương 2 nước tham dự hội nghị.
Thứ tư, nghiên cứu áp dụng cửa khẩu thông minh, ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý, tiếp tục thực hiện có hiệu quả các biện pháp tạo thuận lợi, thúc đẩy hoạt động thương mại, đầu tư khu vực biên giới, đa dạng hóa các loại hình thương mại và hàng hóa xuất nhập khẩu; nâng cao hiệu quả xúc tiến đầu tư, hợp tác đầu tư thương mại, kết nối cung cầu hàng hóa của hai bên, góp phần đưa kim ngạch thương mại 2 chiều đạt ngưỡng 5-7 tỷ USD trong những năm tới, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững của hai nước.
Thứ năm, tăng cường công tác phối hợp hiệu quả ở tất cả các cấp (từ cấp Chính phủ, Bộ, ngành, địa phương cho đến doanh nghiệp) trên tất cả các lĩnh vực; chú trọng tổ chức các diễn đàn, hội thảo kinh tế, tạo điều kiện cho cộng đồng doanh nghiệp hai nước tiếp xúc, tìm hiểu cơ hội hợp tác đầu tư, kinh doanh tại mỗi nước, góp phần xây dựng tuyến biên giới Việt Nam - Lào trở thành vùng biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển.
Cuối cùng, Bộ trưởng nhấn mạnh, Hội nghị Hợp tác phát triển thương mại biên giới Việt Nam - Lào lần thứ XIII đã thành công tốt đẹp. Sau Hội nghị này, với chức trách và nhiệm vụ được giao, Bộ Công Thương hai nước sẽ tiếp tục tổng hợp đầy đủ các kiến nghị, đề xuất của các địa phương, doanh nghiệp hai bên để tập trung giải quyết theo thẩm quyền hoặc báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ hai nước xem xét chỉ đạo, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, tạo thuận lợi thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại nói chung, thương mại biên giới nói riêng giữa hai nước phát triển nhanh và bền vững hơn trong thời gian tới.
Cũng trong khuôn khổ Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Công Thương 2 nước Việt Nam - Lào đã trao biên bản Hội nghị Hợp tác phát triển thương mại biên giới Việt Nam - Lào lần thứ XIII và chứng kiến lễ trao các biên bản ghi nhớ giữa các cục, vụ, đơn vị chức năng 2 nước, gồm:
- Biên bản hợp tác phát triển xuất nhập khẩu Việt Nam - Lào giữa Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương Việt Nam và Vụ trưởng Vụ Ngoại thương, Bộ Công Thương Lào.
- Biên bản hợp tác phát triển thị trường trong nước Việt Nam - Lào giữa Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Bộ Công Thương Việt Nam và Vụ Nội thương, Bộ Công Thương Lào.