Ngày 17/10, Bộ Công Thương phối hợp với Đại sứ quán các nước thành viên EU và Eurocham đã tổ chức Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Thương mại Việt Nam – EU năm 2025: “Khai phá những xung lực mới” tại TP. Hồ Chí Minh. Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng tham dự và phát biểu tại diễn đàn.
Quang cảnh diễn đàn. Ảnh: Tiến Phòng.
Trong khuôn khổ Diễn đàn đã diễn ra phiên tham luận với nhiều chủ đề mang tính chiến lược quan trọng, được các chuyên gia thảo luận nhằm tăng cường hiệu quả hoạt động hợp tác kinh tế thương mại Việt Nam - EU.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng tham dự diễn đàn.
Nhiều tiềm tăng phát triển tại EU
Tại phiên tham luận, bà Tô Thị Tường Lan - Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam đã trình bày tham luận Hoạch định chiến lược thích ứng, mở rộng thị phần tại EU trong bối cảnh ngành thuỷ sản Việt Nam đang đối diện với nhiều thách thức.
Theo bà Tô Thị Tường Lan, thuỷ sản Việt Nam có nhiều tiềm năng để phát triển thị trường tại EU. Hiện, EU là đối tác truyền thống và hưởng lợi từ EV FTA sớm nhất khu vực. Việt Nam có số lượng doanh nghiệp được EU công nhận trên 500 nhà máy với thiết bị hiện đại từ EU; đứng thứ 4 thế giới về nuôi trồng thủy sản; đứng thứ 3 thế giới về xuất khẩu thủy sản. Đồng thời Việt Nam cũng đang áp dụng các tiêu chuẩn nuôi, chế biến bền vững hàng đầu thế giới: ASC, BAP, Global GAP…
Bà Tô Thị Tường Lan - Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam đã trình bày tham luận tại diễn đàn.
Theo số liệu thống kê của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam, xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam sang thị trường EU 9 tháng đầu năm 2025 đạt 777 triệu USD, tăng trưởng 13% so với cùng kỳ. Trong đó các thị trường xuất khẩu chính bao gồm: Hà Lan, Đức, Bỉ, Italy,...
Trong đó, xuất khẩu cá tra đạt hơn 126 triệu USD trong 9 tháng đầu năm nay, tăng 6%. Cá tra là ngành hàng có chuỗi cung ứng hoàn thiện nhất về an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc; Được USDA chứng nhận là ngành hàng có tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm, quản lý toàn chuỗi theo tiêu chuẩn tương đương của Hoa Kỳ; nằm trong nhóm sản phẩm được yêu thích tại Mỹ liên tục trong nhiều năm.
Bên cạnh đó người nuôi cá tra tại Việt Nam là những hộ liên kết chặt chẽ với nhà máy; thức ăn đạt chuẩn từ các nhà máy có chứng nhận quốc tế tạo nên 1 sản phẩm tuyệt đối chất lượng và bền vững, chiếm hơn 80% thị trường cá tra toàn cầu.
"Đối với tôm, kim ngạch 400 triệu USD (tăng 18%), trong đó tôm chân trắng chiếm 80% giá trị tôm xuất khẩu vào EU. Nhà cung cấp tôm lớn thứ 3 cho EU. Tôm giá trị gia tăng chiếm trên 50% tổng giá trị tôm vào EU. Tốc độ chuyển đổi mô hình nuôi trồng áp dụng công nghệ mới tăng năng suất và giảm áp lực lên môi trường đang bùng nổ ở ngành tôm", bà Tô Thị Tường Lan thông tin.
Trong khi đó, đối với cá ngừ, trong 8 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu cá ngừ sang EU đạt 143,613 USD, tăng 2,7%. Việt Nam là nhà cung cấp cá ngừ đóng hộp thứ 7 vào EU: Giảm 6% KL năm 2024. Cá ngừ loin đóng hộp vào EU giảm 45% KL. Trong đó, thẻ vàng IUU là thách thức lớn nhất đối với xuất khẩu mặt hàng này tại thị trường EU.
Bốn trụ cột then chốt xuất khẩu thuỷ sản vào EU
Tại diễn đàn, bà Tô Thị Tường Lan cũng thẳng thắn chỉ ra những thách thức chính của ngành thuỷ sản. Trong đó, biến đổi khí hậu ngày càng ảnh hưởng mạnh và trực tiếp đến nuôi trồng; xu hướng nông nghiệp bền vững cũng ảnh hưởng đến ngành thuỷ sản.
Bên cạnh đó, các vấn đề khác như: Chuỗi cung ứng và hành vi tiêu dùng thay đổi (ưa chuộng nấu ăn tại nhà, bao gói nhỏ, tiện dụng; nhận thức cao của người tiêu dùng đối với các sản phẩm bền vững; mô hình kinh doanh truyền thống chuyển dịch nhanh chóng nhờ công nghệ; Bất định toàn cầu; chính sách bảo hộ bằng thuế quan; cạnh tranh giữa các quốc gia cung cấp thủy sản chính cho thị trường toàn cầu cũng làm ngành thuỷ sản hiện nay rơi vào khó khăn.
Đặc biệt, thẻ vàng IUU với các vấn đề khai thác bất hợp pháp, không báo cáo, không quản lý; EU siết chặt dư lượng kháng sinh,… cũng khiến thương hiệu thủy sản Việt Nam tại thị trường EU mờ nhạt.
Theo bà Tô Thị Tường Lan, Việt Nam đã tuân thủ và đang áp dụng hàng loạt chứng nhận quốc tế về an toàn thực phẩm, nuôi trồng trách nhiệm, trách nhiệm xã hội… trong đó nổi bật là Tiêu chuẩn ASC.
Trong bối cảnh thị trường EU ngày càng đòi hỏi tiêu chuẩn cao về chất lượng, bền vững và minh bạch, ngành thủy sản Việt Nam cần một chiến lược tổng thể để duy trì và mở rộng thị phần.
Bà Tô Thị Tường Lan cũng nêu rõ 4 trụ cột chiến lược then chốt trong xuất khẩu thuỷ sản vào thị trưởng EU bao gồm: Phát triển bền vững; nâng cao chất lượng và sản phẩm cao cấp; đa dạng hóa thị trường; minh bạch chuỗi sản xuất và tài chính.
Đồng thời cho biết, Việt Nam sẽ theo đuổi phát triển bền vững ưu tiên bảo tồn tài nguyên đất, nước; giảm phát thải nhà kính; xử lý nước thải, bảo tồn và đa dạng sinh học. Bên cạnh đó, cải tiến chuỗi nuôi trồng, giám sát dự lượng kháng sinh và đổi mới công nghệ. Nâng cao chất lượng và phát triển sản phẩm cao cấp bằng việc chế biến gia tăng giá trị: Chuyển từ hàng thô sang hàng chế biến giá trị gia tăng; phát triển sản phẩm đặc trưng Việt như tôm lúa, tôm rừng ngập mặn,… tận dụng và chế biến các phụ phẩm thuỷ sản.
''Việt Nam sẽ theo đuổi chiến lược đa dạng thị trường xuất khẩu, thích nghi với biến động và minh bạch chuỗi sản xuất, tài chính", bà Tô Thị Tường Lan nhấn mạnh.
Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Thương mại Việt Nam – EU là sự kiện thường niên thu hút sự tham gia của đông đảo cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam và doanh nghiệp EU đang đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam. Tham dự Diễn đàn năm nay còn có một số Đại sứ, Tổng lãnh sự các nước thành viên EU, đại diện Phái đoàn EU tại Việt Nam, lãnh đạo Eurocham, đại biểu UBND các tỉnh/thành phố, các Thương vụ Việt Nam tại EU, EuroCham, hiệp hội ngành hàng, tổ chức trong nước, quốc tế.