Tín dụng xanh: Nỗ lực lớn từ Ngân hàng

29/11/2025 - 07:296 phút đọc

Hành trình của tín dụng xanh

Tín dụng xanh là chủ đề thu hút sự quan tâm từ cơ quan quản lý, ngân hàng thương mại (NHTM) và các thành viên thị trường vốn từ khi Việt Nam cam kết thực hiện mục tiêu net - zero vào năm 2050 tại COP26.

Trên thực tế, ngành Ngân hàng đã có 12 năm triển khai vốn cho lĩnh vực sản xuất xanh, năng lượng tái tạo, sản xuất thân thiện với môi trường. Kết quả cho vay tín dụng xanh khá lạc quan, tích cực. Đến nay đã có hàng chục NHTM tham gia cho vay phát triển xanh, dự án xanh với tốc độ tăng trưởng tín dụng xanh đạt 22%/năm, cao hơn nhiều so với tốc độ tăng trưởng tín dụng toàn nền kinh tế.

Số liệu từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho thấy, đến ngày 21/11/2025, dư nợ tín dụng toàn hệ thống đạt 17,84 triệu tỷ đồng, tăng 14,26% so với cuối năm 2024. Cơ cấu tín dụng tiếp tục tập trung vào lĩnh vực sản xuất kinh doanh, nhất là các lĩnh vực ưu tiên, các động lực tăng trưởng theo chủ trương của Chính phủ. Trong đó, tín dụng xanh đạt 736 nghìn tỷ đồng.

Riêng lĩnh vực năng lượng tái tạo có sự tăng trưởng tín dụng vượt bậc, nếu như năm 2017, dư nợ cho vay ngành năng lượng tái tạo chỉ vào khoảng 9.500 tỷ đồng, thì đến tháng 6/2025 là gần 290 nghìn tỷ đồng, tốc độ tăng trưởng tín dụng cho năng lượng tái tạo đạt khoảng 150%/năm, gấp nhiều lần tốc độ tăng trưởng chung của tín dụng xanh. Dư nợ cho vay năng lượng tái tạo chiếm 39% tổng dư nợ cho vay tín dụng xanh, minh chứng hệ thống ngân hàng đã tập trung vốn cho vay chuyển đổi năng lượng xanh.

Cụ thể, Ngân hàng Agribank đã giải ngân 28.800 tỷ đồng cho các dự án, hoạt động xanh, tính tới tháng 6/2025. Trong đó, năng lượng tái tạo chiếm 52,5%, nông nghiệp xanh chiếm 22,7%, lâm nghiệp bền vững chiếm 24%.

Trong khi đó, Ngân hàng VietinBank cũng đã giải ngân khoảng 53.000 tỷ đồng cho các dự án, hoạt động xanh. Ngoài ra, còn xây dựng nhiều chương trình tín dụng ưu đãi, như: gói ưu đãi tài trợ 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp tại khu vực ĐBSCL; gói Green Up, với quy mô 5 nghìn tỷ đồng cho các phương án, dự án mang lại lợi ích về môi trường và xã hội

Như vậy, ngân hàng là một trong những kênh cung ứng vốn quan trọng, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đã nhận thức sâu sắc vai trò hỗ trợ chuyển đổi mô hình tăng trưởng nền kinh tế, xanh hóa các ngành/lĩnh vực trọng tâm. Triển khai Quyết định 21/2025/QĐ-TTg quy định tiêu chí môi trường và việc xác nhận dự án đầu tư thuộc danh mục phân loại xanh, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục chỉ đạo hệ thống ngân hàng thương mại tập trung vốn, thực hiện các cơ chế ưu đãi, cải cách mạnh mẽ thủ tục cho vay, tạo điều kiện cho chủ đầu tư dự án xanh dễ dàng tiếp cận nguồn vốn.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia việc cung ứng vốn cho tăng trưởng xanh còn thấp so với đòi hỏi từ thực tế, khi Việt Nam cần đầu tư khoảng 8 – 10 tỷ USD/năm cho năng lượng tái tạo, hạ tầng và công nghệ lưu trữ, để đạt được mục tiêu net - zero vào năm 2050.

Mặc dù ngành Ngân hàng đã nỗ lực rất lớn cung ứng tín dụng xanh cho nền kinh tế, nhưng “cung” vốn không theo kịp “cầu” thực tế. Do vậy, cần có thêm nhiều giải pháp để doanh nghiệp huy động nguồn vốn lớn khác, với chi phí ưu đãi hơn để đạt được các mục tiêu xanh hoá hoạt động sản xuất kinh doanh, qua đó thúc đẩy xanh hóa nền kinh tế.

Giải pháp thúc đẩy tín dụng xanh

Nhằm thúc đẩy tăng trưởng tín dụng xanh đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn cho nền kinh tế xanh, bà Phạm Thị Thanh Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước) chia sẻ, để tín dụng xanh trở thành dòng vốn chủ lực Ngân hàng Nhà nước đã triển khai các giải pháp hướng tới tăng trưởng xanh, hỗ trợ phát triển kinh tế tư nhân, gồm:

Một là, ban hành Quyết định số 2931/QĐ-NHNN ngày 6/8/2025 về việc sửa đổi, bổ sung Quyết định số 1408/QĐ-NHNN ngày 26/7/2023 về việc ban hành Kế hoạch hành động của ngành Ngân hàng thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030 và Đề án những nhiệm vụ, giải pháp triển khai kết quả Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu;

Hai là, ban hành các văn bản chỉ đạo các tổ chức tín dụng thúc đẩy tín dụng xanh và thực hiện quản lý rủi ro về môi trường trong hoạt động cấp tín dụng;

Ba là, hợp tác với IFC xây dựng và ban hành Sổ tay hướng dẫn hệ thống quản lý rủi ro về môi trường và xã hội trong hoạt động cấp tín dụng;

Bốn là, nghiên cứu xây dựng Nghị định hướng dẫn chính sách nhà nước hỗ trợ lãi suất 2%/năm cho các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh vay vốn để thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn và áp dụng khung tiêu chuẩn môi trường, xã hội, quản trị (ESG) để triển khai nhiệm vụ được giao tại Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân và Nghị quyết số 139/NQ-CP của Chính phủ.

Còn theo PGS,TS. Phạm Thị Hoàng Anh, Phó Giám đốc Phụ trách Ban điều hành Học viện Ngân hàng, khi lợi ích kinh tế từ tín dụng xanh đủ rõ ràng và ngắn hạn, không chỉ các tập đoàn lớn mà cả doanh nghiệp vừa và nhỏ mới sẵn sàng tham gia. Khi đó, dòng vốn xanh mới thực sự lan tỏa, trở thành động lực dài hạn cho quá trình chuyển đổi bền vững của nền kinh tế Việt Nam.

Được biết, Bộ Tài chính đang lấy ý kiến góp ý cho Dự thảo Nghị định của Chính phủ về hỗ trợ lãi suất cho các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh khi vay vốn thông qua các Quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách để thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn và áp dụng khung tiêu chuẩn môi trường, xã hội và quản trị.

Theo dự thảo báo cáo đánh giá của Bộ Tài chính, dự thảo ra đời gắn với Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị, xác định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế, đặt mục tiêu đến năm 2045 có ít nhất 3 triệu doanh nghiệp, đóng góp trên 60% GDP.

Trên cơ sở đó, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 198/2025/QH15, quy định rõ mức hỗ trợ lãi suất 2%/năm cho khu vực tư nhân khi thực hiện dự án xanh, tuần hoàn và áp dụng ESG.

Sau đó, Chính phủ tiếp tục cụ thể hóa bằng Nghị quyết 139/NQ-CP, giao Bộ Tài chính chủ trì xây dựng Nghị định hướng dẫn.

Khác với các gói hỗ trợ trước, vốn chủ yếu đi qua kênh ngân hàng thương mại hoặc Ngân hàng Chính sách xã hội, lần này cơ chế hỗ trợ lãi suất được thiết kế thông qua các Quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách.

Vì thế, đối tượng áp dụng là Quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách có hoạt động cho vay được thành lập, tổ chức và hoạt động theo quy định của pháp luật bao gồm: Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa; Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam; Quỹ Bảo vệ môi trường tại địa phương; Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã Việt Nam và Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã tại địa phương; Quỹ Hỗ trợ nông dân Việt Nam và Quỹ Hỗ trợ nông dân tại địa phương; Quỹ Đầu tư phát triển địa phương; các Quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách khác có hoạt động cho vay do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định thành lập theo quy định của pháp luật.