Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào dự báo thời tiết để đối phó thiên tai cực đoan

24/11/2025 - 22:283 phút đọc

(Banker.vn) Hệ thống dự báo thời tiết dùng trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm nâng cao độ chính xác, phản ứng nhanh với thiên tai, sau những thiệt hại nặng nề do lũ lụt năm ngoái.

Rút ngắn thời gian cảnh báo

Theo Hãng Thông tấn Trung ương Triều Tiên (KCNA) ngày 24#11, Cơ quan khí tượng nước này đã hoàn thành một hệ thống dự báo thời tiết mới ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong toàn bộ quy trình, từ thu thập dữ liệu, phân tích mô hình khí tượng đến đưa ra cảnh báo.

KCNA mô tả đây là “hệ thống dự báo tổng hợp thông minh, tự động và tinh chỉnh toàn diện”, có khả năng tăng độ chính xác và rút ngắn thời gian dự báo so với phương pháp truyền thống. Công nghệ AI được cho là giúp hệ thống xử lý lượng dữ liệu lớn từ các trạm đo mưa, vệ tinh và radar khí tượng, đồng thời dự đoán nhanh các biến động thời tiết bất thường.

Hệ thống mới đã được xếp vào top 10 sản phẩm công nghệ thông tin tiêu biểu của Triều Tiên trong năm, thể hiện ưu tiên của chính phủ trong phát triển công nghệ nội địa phục vụ quản lý thiên tai và kinh tế.

Báo cáo của KCNA cũng nhấn mạnh việc ứng dụng AI đóng vai trò quan trọng trong nâng cao năng lực phản ứng nhanh với các thảm họa tự nhiên như lũ lụt và bão, vốn gây thiệt hại nghiêm trọng trong những năm gần đây. Sau đợt lũ lớn tàn phá vùng Tây Bắc vào năm ngoái, nhà lãnh đạo Kim Jong-un được cho là đã chỉ trích gay gắt cơ quan khí tượng vì không dự báo chính xác, từ đó thúc đẩy yêu cầu cải thiện khả năng cảnh báo sớm.

Việc triển khai hệ thống AI vào dự báo thời tiết được xem là bước tiến nhằm giảm thiểu rủi ro và hỗ trợ ổn định sản xuất nông nghiệp – lĩnh vực chiếm vai trò sống còn đối với an ninh lương thực Triều Tiên trong bối cảnh biến đổi khí hậu và nguồn lực hạn chế.

Mở rộng từ học thuật đến ứng dụng thực tế

Song song với cải thiện dự báo khí tượng, Triều Tiên thời gian qua đẩy mạnh nghiên cứu và ứng dụng AI rộng rãi hơn trong xã hội. Theo Yonhap, nước này đã đưa các ngành học liên quan đến trí tuệ nhân tạo vào chương trình đào tạo đại học, đồng thời tăng cường truyền thông về công nghệ AI.

Vào tháng 2, Đài tiếng nói Triều Tiên công bố một video cho thấy các học giả thuộc Viện Nghiên cứu Công nghệ AI của Đại học Kim Il Sung tìm hiểu về ChatGPT – chatbot AI tạo sinh do OpenAI của Mỹ phát triển. Trong video, các nhà nghiên cứu tập trung phân tích cách ChatGPT tạo phản hồi dựa trên dữ liệu đầu vào, cũng như cơ chế mô hình ngôn ngữ.

Tài liệu giảng dạy được sử dụng trong các buổi nghiên cứu mô tả thuật toán tạo văn bản của ChatGPT, thể hiện nỗ lực tiếp cận công nghệ tiên tiến bất chấp các hạn chế tiếp cận công nghệ quốc tế. Nhà nghiên cứu Han Chol-jin cho biết họ đang “đào sâu hơn” vào lĩnh vực AI để phục vụ các ứng dụng thực tế trong nước.

Giới quan sát nhận định việc Triều Tiên công khai truyền thông về AI cho thấy nước này muốn thúc đẩy hình ảnh phát triển công nghệ, đồng thời sử dụng AI như công cụ hỗ trợ kinh tế và quản lý xã hội. Trong điều kiện thiếu cơ sở vật chất hiện đại và dữ liệu khí tượng rộng, AI có thể giúp nước này tối ưu hóa thông tin hạn chế để đưa ra dự báo nhanh hơn.

Tuy nhiên, mức độ chính xác và khả năng vận hành lâu dài của hệ thống AI khí tượng vẫn là câu hỏi bỏ ngỏ, khi cơ sở hạ tầng thu thập dữ liệu của Triều Tiên được đánh giá là hạn chế hơn nhiều so với các quốc gia sở hữu mạng lưới vệ tinh và radar chuyên dụng.

Dù vậy, việc ứng dụng công nghệ AI vào dự báo thời tiết được xem là bước đi quan trọng trong chiến lược phòng chống thiên tai, đặc biệt trong bối cảnh Triều Tiên liên tục đối mặt với mưa lớn, lũ quét và ảnh hưởng khí hậu cực đoan.