Khi "lông nhím" trở thành vũ khí mới chống lại drone tự sát

Trong bối cảnh công nghệ không người lái phát triển nhanh chóng, các loại drone FPV (First Person View) đang trở thành mối đe dọa lớn đối với các phương tiện bọc thép truyền thống. Chỉ dài khoảng 30–50 cm, drone FPV có thể mang đầu nổ nhỏ như lựu đạn RPG và lao thẳng vào mục tiêu với tốc độ cực cao.

Trước thách thức này, các kỹ sư quân sự Nga đã phát triển một giải pháp cơ học đơn giản nhưng hiệu quả, được gọi là “lông nhím” (hedgehog hoặc porcupine tanks). Thay vì sử dụng công nghệ cao như radar hay hệ thống đánh chặn điện tử, “lông nhím” chỉ là khung thép tự chế, được hàn chồng chéo lên nóc và xung quanh thân xe tăng T-72, T-90

Cấu trúc này hoạt động dựa trên nguyên lý vật lý khi các thanh sắt nhọn (đường kính 10–20 mm, dài 50–100 cm) tạo thành hàng rào chống tiếp cận. Khi drone lao tới, cánh quạt sẽ va vào các thanh kim loại, khiến nó mất thăng bằng và rơi xuống trước khi chạm vào lớp giáp chính. Trong trường hợp drone nổ sớm khi va chạm, vụ nổ xảy ra ở khoảng cách an toàn 1–2 mét, chỉ để lại vết xước nhẹ thay vì xuyên phá xe tăng.

Nhờ vậy, “lông nhím” giúp tiết kiệm chi phí và mang lại hiệu quả phòng vệ đáng kể. Với giá chỉ khoảng 500–1.000 USD mỗi bộ, biện pháp này rẻ hơn rất nhiều so với hệ thống chống drone điện tử có giá hàng triệu USD, trong khi vẫn bảo vệ được phương tiện trong chiến trường dày đặc thiết bị bay tấn công giá rẻ.

Cấu trúc “DIY” và xu hướng thay đổi của chiến trường hiện đại

“Lông nhím” không phải là khái niệm hoàn toàn mới. Ban đầu, vào năm 2022, các phiên bản đầu tiên chỉ là những cope cages – khung thép đơn giản gắn trên nóc xe để chống tên lửa chống tăng Javelin. Tuy nhiên, đến giai đoạn 2024–2025, thiết kế này được cải tiến thành cấu trúc đa tầng: lớp ngoài là lưới thép mỏng để làm lệch hướng drone, lớp giữa gồm các que sắt nhọn chống cánh quạt, còn lớp trong là tấm kim loại phản xạ để phân tán mảnh vỡ và sóng xung kích.

Một số phiên bản nâng cao còn sử dụng thanh xoắn ốc hoặc lưới kim loại tái chế từ cột sóng di động, giúp tăng khả năng che phủ lên đến 80% bề mặt dễ bị tấn công. Tuy nhiên, đổi lại, xe tăng sẽ chịu thêm trọng lượng từ 200–500 kg, giảm tốc độ di chuyển và hạn chế tầm nhìn của kíp lái. Dù vậy, trong bối cảnh chiến trường hiện đại, đó là cái giá chấp nhận được cho một giải pháp nhanh, rẻ và dễ triển khai.

Sự xuất hiện của “lông nhím” cho thấy một bước chuyển mới trong tư duy thiết kế vũ khí khi thay vì chỉ dựa vào công nghệ đắt đỏ, các bên đang tận dụng vật liệu phổ thông và sáng kiến cơ học để đối phó với drone. Khi các thiết bị tấn công giá rẻ ngày càng phổ biến, lớp giáp truyền thống buộc phải “tiến hóa” để thích ứng.