Tập trung 3 nhóm giải pháp lớn
Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Nghị định 242/2025/NĐ-CP về quản lý và sử dụng vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và vốn vay ưu đãi nước ngoài. Đối tượng áp dụng của Nghị định là cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia hoặc có liên quan đến hoạt động quản lý và sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài, vốn đối ứng của phía Việt Nam.
Bộ Tài chính tổ chức hội thảo phổ biến Nghị định 242/2025/NĐ-CP của Chính phủ. Ảnh: BTC
Để Nghị định sớm đi vào cuộc sống, tạo tác động tích cực cho huy động, quản lý và sử dụng nguồn vốn ODA, ngày 26/9, Bộ Tài chính đã tổ chức Hội thảo phổ biến Nghị định 242/2025/NĐ-CP. Phát biểu tại hội thảo, đại diện Bộ Tài chính cho rằng, Nghị định 242/2025/NĐ-CP tập trung vào 3 nhóm giải pháp lớn, bao gồm: Thứ nhất, đơn giản hoá thủ tục hành chính.
Cụ thể, Nghị định đã bãi bỏ nhiều quy định phê duyệt, thẩm định trung gian không cần thiết đối với dự án ODA. Rút gọn thủ tục điều chỉnh văn kiện dự án, chỉ yêu cầu lấy ý kiến Bộ Tài chính trong trường hợp điều chỉnh là tăng vốn lớn. Cùng với đó, đơn giản hoá quy trình tiếp cận khoản vay, giao kế hoạch vốn, sử dụng vốn dư, lựa chọn ngân hàng phục vụ. Đồng thời, giảm đáng kể các trường hợp phải điều chỉnh chủ trương đầu tư, giúp đẩy nhanh tiến độ dự án.
Thứ hai, Nghị định giúp đẩy mạnh phân cấp, phân quyền thông qua trao quyền quyết định chủ trương đầu tư dự án nhóm A và nhiều dự án trước đây thuộc thẩm quyền Thủ tướng Chính phủ cho bộ ngành, địa phương.
Nghị định cũng giao cơ quan chủ quản thẩm quyền tham gia phần lớn các dự án khu vực, trừ một số lĩnh vực đặc thù. Cùng với đó, phân cấp cho cơ quan chủ quản quyết định việc sử dụng vốn dư và điều chỉnh dự án của doanh nghiệp nhà nước vay lại vốn ODA, vốn vay ưu đãi.
Thứ ba, hoàn thiện cơ chế, tháo gỡ vướng mắc cho các dự án. Cụ thể, Nghị định làm rõ quy định về doanh nghiệp nhà nước sử dụng vốn vay ODA, vay ưu đãi, tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư công. Bổ sung quy định về xử lý tài sản, trang thiết bị do nhà tài trợ bàn giao, bảo đảm cơ sở pháp lý minh bạch.
Nghị định cũng có điều khoản chuyển tiếp đối với hỗ trợ ngân sách có mục tiêu. Bổ sung quy định phân cấp chi ngân sách cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, tạo thuận lợi phát triển các lĩnh vực mới. Đồng thời, cho phép thực hiện rút vốn trên môi trường điện tử, phù hợp xu thế chuyển đổi số và yêu cầu của nhà tài trợ.
Đại biểu tham dự hội thảo. Ảnh: BTC
Gỡ điểm nghẽn trong huy động vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài
Phát biểu tại Hội thảo phổ biến Nghị định 242/2025/NĐ-CP, ông Nguyễn Quốc Phương - Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Kinh tế đối ngoại (Bộ Tài chính) cho biết: Hơn 30 năm qua, vốn ODA hiện diện đã hỗ trợ tích cực Việt Nam trong hoàn thiện cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên, tồn tại hạn chế từ cơ sở pháp lý, thủ tục đã khiến việc quản lý, sử dụng nguồn vốn này gặp nhiều khó khăn.
Trong bối cảnh đó, Nghị định 242/2025/NĐ-CP được ban hành có ý nghĩa đặc biệt quan trọng khi không chỉ tháo gỡ các điểm nghẽn trong huy động vốn ODA, vay ưu đãi mà còn thể hiện tinh thần cải cách mạnh mẽ về thể chế và chính sách của Chính phủ.
"Nghị định phù hợp với định hướng cải cách chiến lược thông qua “Bộ tứ trụ cột” - 4 Nghị quyết đột phá của Bộ Chính trị, nhằm khơi thông nguồn lực và tạo động lực để Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mới, hướng tới mục tiêu thịnh vượng và hùng cường" - ông Nguyễn Quốc Phương thông tin.
Đặc biệt, theo Bộ Tài chính, với việc đơn giản hóa thủ tục, đẩy mạnh phân cấp và bổ sung quy định tháo gỡ khó khăn, Nghị định số 242/2025/NĐ-CP được kỳ vọng sẽ tăng cường tính chủ động, trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương. Đồng thời, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi, góp phần tiết kiệm thời gian, chi phí trong quản lý dự án.
Nghị định số 242/2025/NĐ-CP được ban hành trong bối cảnh Luật Đầu tư công số 58/2024/QH15 có hiệu lực từ ngày 1/01/2025, thay thế Luật Đầu tư công năm 2019. Luật Đầu tư công mới đã bổ sung nhiều quy định về quản lý, sử dụng vốn ODA và vay ưu đãi, đồng thời giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết nhiều nội dung quan trọng.
Trên cơ sở đó, Nghị định 242/2025/NĐ-CP ra đời nhằm kế thừa và sửa đổi Nghị định số 114/2021/NĐ-CP và Nghị định số 20/2023/NĐ-CP; hoàn thiện khung pháp lý, bảo đảm thống nhất, đồng bộ với Hiến pháp, Luật Đầu tư công 2024 và các luật có liên quan.
Nghị định sẽ tạo điều kiện cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tháo gỡ các vướng mắc, khó khăn trong triển khai dự án. Hài hòa với thông lệ và quy trình của các đối tác phát triển, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn nước ngoài, phục vụ mục tiêu phát triển đất nước bền vững.
Nghị định 242/2025/NĐ-CP ra đời không chỉ đáp ứng yêu cầu của Luật Đầu tư công 2024 mà còn đồng bộ với các văn bản pháp luật khác. Từ đó, tạo môi trường pháp lý minh bạch, thông thoáng, thuận lợi hơn cho thu hút nguồn vốn nước ngoài.