Khắc phục những bất cập trong xét duyệt, mua – bán và cho thuê nhà ở xã hội

14/12/2025 - 15:315 phút đọc

(Banker.vn) Chính phủ yêu cầu các địa phương siết chặt quy trình xét duyệt, công khai thông tin dự án và xử lý nghiêm môi giới, trục lợi trong mua – bán, cho thuê nhà ở xã hội.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký ban hành Chỉ thị số 34/CT-TTg về việc chấn chỉnh, tăng cường minh bạch và phòng ngừa tiêu cực trong quy trình xét duyệt, mua – bán, cho thuê nhà ở xã hội. Đây là động thái nhằm khắc phục những bất cập phát sinh thời gian gần đây, bảo đảm chính sách an sinh được thực thi công bằng, đúng đối tượng và đúng pháp luật.

Chấn chỉnh việc xét duyệt, bảo đảm đúng đối tượng và công khai, minh bạch

Thời gian qua hệ thống pháp luật liên quan đến phát triển, quản lý nhà ở xã hội được hoàn thiện đáng kể, tạo hành lang pháp lý quan trọng thúc đẩy đầu tư và phát triển loại hình nhà ở dành cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp. Dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và các bộ, ngành, nhiều dự án nhà ở xã hội đã được triển khai, góp phần lan tỏa chính sách nhân văn của Đảng và Nhà nước.

Tuy nhiên, một số địa phương như Hà Nội, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh thời gian gần đây ghi nhận tình trạng mất trật tự và thiếu minh bạch trong xét duyệt hồ sơ, mua – bán, thuê mua nhà ở xã hội. Các hiện tượng xuất hiện gồm: tập trung đông người khi nộp hồ sơ do quy trình tiếp nhận thiếu điều tiết; môi giới trái phép, “cò mồi”, “chạy suất”, quảng cáo “suất ngoại giao”; cá nhân lợi dụng chính sách bằng cách nộp hồ sơ ở nhiều dự án hoặc nhờ người thân đứng tên; thông tin dự án và kết quả xét duyệt được công bố chậm, thiếu đồng bộ; giá bán tại một số dự án tăng cao bất thường, vượt mặt bằng chung 30 – 40%; và công tác hậu kiểm lỏng lẻo, tiềm ẩn nguy cơ đầu cơ, trục lợi chính sách.

Theo Thủ tướng, những tồn tại này nếu không được xử lý kịp thời sẽ làm giảm niềm tin của người dân, gây méo mó chính sách, tạo môi trường dễ phát sinh tiêu cực và hình thành thị trường ngầm trong tiếp cận nhà ở xã hội.

Thủ tướng yêu cầu UBND các tỉnh, TP chịu trách nhiệm toàn diện trước Chính phủ về kết quả triển khai chính sách phát triển và phân phối nhà ở xã hội trên địa bàn. Các địa phương phải chỉ đạo Sở Xây dựng và các đơn vị liên quan thực hiện nghiêm trình tự, thủ tục xét duyệt, bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở xã hội.

Việc công khai thông tin dự án phải được thực hiện ngay sau khi khởi công, bao gồm: tên dự án, chủ đầu tư, địa điểm, địa chỉ liên lạc, tiến độ, quy mô, số lượng căn hộ, giá bán tạm tính, thời gian tiếp nhận hồ sơ và các thông tin liên quan. Các thông tin phải được đăng tải trên Cổng thông tin của Sở Xây dựng, UBND cấp xã nơi có dự án và đăng ít nhất một lần trên báo địa phương.

Địa phương cũng phải công bố rõ thời gian nhận hồ sơ, số căn hộ, thời điểm bắt đầu bán; kiểm tra và xác minh đúng đối tượng đủ điều kiện, tránh tình trạng một người nộp hồ sơ tại nhiều dự án. Danh sách người đủ điều kiện được hưởng chính sách nhà ở xã hội phải được gửi cho chủ đầu tư đúng thời hạn, đồng thời cập nhật công khai danh sách người trúng tuyển lên Cổng thông tin điện tử để phục vụ hậu kiểm và hạn chế trùng lặp.

margin: 15px auto;" />

Xử lý nghiêm các hành vi trục lợi trong hồ sơ và mua – bán nhà ở xã hội

Thủ tướng yêu cầu các địa phương tăng cường giám sát quá trình công khai thông tin và tiếp nhận hồ sơ của chủ đầu tư; kịp thời có biện pháp xử lý khi xảy ra hiện tượng quá tải, hạn chế tình trạng chen lấn, tụ tập đông người.

Cùng với đó, các địa phương phải tổ chức thanh tra, kiểm tra để bảo đảm giá bán, giá thuê – mua được tính đúng, tính đủ theo quy định, ngăn chặn tình trạng doanh nghiệp lợi dụng chính sách để trục lợi. Các hành vi môi giới trái phép, làm hồ sơ giả, thao túng kết quả xét duyệt hoặc chiếm đoạt tài sản phải được phối hợp với cơ quan công an xử lý nghiêm.

Hoạt động hậu kiểm cần được triển khai thường xuyên. Trường hợp phát hiện tổ chức, cá nhân kê khai không trung thực hoặc vi phạm điều kiện được hưởng chính sách, cơ quan chức năng phải thực hiện thu hồi căn hộ và công khai danh sách vi phạm. Đồng thời, phải xử lý nghiêm chủ đầu tư và doanh nghiệp vi phạm quy định pháp luật, thiết lập đường dây nóng tiếp nhận phản ánh của người dân và công bố thông tin công khai trên Cổng thông tin điện tử của địa phương.

Thủ tướng nhấn mạnh rằng chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội phải tuân thủ nghiêm các thủ tục mua – bán, công khai đầy đủ thông tin dự án trên trang thông tin của doanh nghiệp và gửi về cơ quan quản lý địa phương để đồng thời công bố.

Chủ đầu tư cần áp dụng các giải pháp công nghệ số nhằm tạo thuận lợi cho người dân, như cung cấp hồ sơ trực tuyến, hướng dẫn nộp hồ sơ trên nền tảng số, bố trí nhiều điểm tiếp nhận để tránh quá tải. Trường hợp phải bốc thăm do hồ sơ vượt số lượng căn hộ, việc tổ chức phải công khai, có sự giám sát của Sở Xây dựng, khuyến khích mời cơ quan báo chí để bảo đảm minh bạch.

Thủ tướng nghiêm cấm chủ đầu tư và các cá nhân, sàn giao dịch thu tiền đặt cọc trái quy định. Doanh nghiệp phải phối hợp với cơ quan chức năng nhằm phát hiện và xử lý các tổ chức, cá nhân lợi dụng danh nghĩa “hỗ trợ”, “tư vấn” để trục lợi từ người dân. Giá bán nhà ở xã hội phải được tính đúng, tính đủ các chi phí theo quy định pháp luật.

Thủ tướng lưu ý người dân cần chủ động nghiên cứu quy định pháp luật, nộp hồ sơ trực tiếp với chủ đầu tư, không thông qua môi giới hoặc sàn giao dịch. Mọi thông tin chính thống phải được tra cứu tại Cổng thông tin của Sở Xây dựng, UBND cấp xã nơi có dự án hoặc trang thông tin chính thức của chủ đầu tư.

Người dân phải kê khai trung thực, chỉ nộp hồ sơ tại một dự án, không nhờ người khác đứng tên hộ. Trường hợp không đúng đối tượng hoặc kê khai sai, hồ sơ sẽ bị hủy; nếu đã mua – bán thì sẽ bị thu hồi căn hộ và bị xử phạt theo quy định.