Thực phẩm, ăn uống và giáo dục là ba nhóm tác động chính

Theo báo cáo tình hình kinh tế - xã hội tháng 10 và 10 tháng năm 2025 do Cục Thống kê (Bộ Tài chính) công bố ngày 6/11, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 10 tăng 0,20% so với tháng 9, tăng 2,82% so với tháng 12/2024 và 3,25% so với cùng kỳ năm ngoái.

Bình quân 10 tháng năm 2025, CPI tăng 3,27%, nằm trong mục tiêu kiểm soát lạm phát của Chính phủ.

Cục Thống kê cho biết, nguyên nhân chính khiến CPI tăng là do giá thực phẩm tại nhiều tỉnh, thành phố bị ảnh hưởng bởi mưa lũ sau bão tăng cao, cùng với chi phí ăn uống ngoài gia đình và giá dịch vụ giáo dục tư thục tiếp tục tăng.

Trong 11 nhóm hàng hóa, 10 nhóm có chỉ số giá tăng, riêng nhóm giao thông giảm nhờ giá nhiên liệu ổn định.

Đáng chú ý, nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 0,59%, đóng góp 0,20 điểm phần trăm vào CPI chung. Trong đó, thực phẩm tăng 0,69%, ăn uống ngoài gia đình tăng 0,57%, còn lương thực tăng nhẹ 0,02%.

Nhóm giáo dục tăng 0,51%, chủ yếu do học phí tại các trường ngoài công lập điều chỉnh tăng trong năm học 2025–2026. Dù học phí trường công được miễn, giảm theo Nghị định 238/2025/NĐ-CP, nhưng các trường tư, dân lập và quốc tế vẫn phải điều chỉnh theo chi phí thực tế.

Ngoài ra, văn phòng phẩm và đồ dùng học tập tăng giá nhẹ từ 0,1 – 0,3%.

Các nhóm hàng khác cũng ghi nhận mức tăng: thiết bị và đồ dùng gia đình tăng 0,2%, may mặc – giày dép tăng 0,18% khi thời tiết chuyển lạnh, và đồ uống, thuốc lá tăng 0,12% do chi phí nguyên liệu đầu vào tăng.

Vàng tăng kỷ lục, USD giảm nhẹ, lạm phát vẫn trong tầm kiểm soát

Theo Cục Thống kê, lạm phát cơ bản tháng 10 tăng 0,35% so với tháng trước và 3,30% so với cùng kỳ năm trước. Bình quân 10 tháng, lạm phát cơ bản tăng 3,20%, thấp hơn CPI chung (3,27%), cho thấy chính sách tiền tệ đang được điều hành ổn định.

Nguyên nhân là các nhóm hàng thực phẩm, điện, y tế và giáo dục – vốn có biến động mạnh – không được tính vào chỉ số lạm phát cơ bản.

Ở chiều ngược lại, giá vàng trong nước tăng vọt theo xu hướng quốc tế.

Tính đến ngày 31/10, giá vàng thế giới trung bình đạt 4.030 USD/ounce, tăng 9,28% so với tháng trước – mức cao nhất nhiều năm qua.

Nguyên nhân đến từ việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) cắt giảm lãi suất, khiến đồng USD suy yếu, lợi suất trái phiếu giảm và nhà đầu tư chuyển hướng sang vàng như kênh trú ẩn an toàn.

Kèm theo đó là rủi ro địa chính trị gia tăng và xu hướng các ngân hàng trung ương mua ròng vàng để đa dạng hóa dự trữ.

Tại Việt Nam, chỉ số giá vàng tháng 10 tăng 12,53% so với tháng trước, tăng 63,64% so với cuối năm 2024 và 65,03% so với cùng kỳ năm ngoái. Bình quân 10 tháng, giá vàng tăng 44,02%, mức cao nhất trong vòng 5 năm.

Ngược lại, giá USD trong nước giảm nhẹ 0,34% so với tháng 9 do cung – cầu ngoại tệ ổn định. Dù chỉ số USD quốc tế tăng 1,02%, trong nước vẫn ghi nhận mức giảm do ngân hàng trung ương duy trì chính sách nới lỏng tiền tệ và nguồn cung ngoại tệ dồi dào từ xuất khẩu.

Tính bình quân 10 tháng, chỉ số USD tăng 3,98% so với cùng kỳ, vẫn trong vùng kiểm soát.

Nhìn chung, CPI tháng 10 chỉ tăng nhẹ 0,2%, phản ánh sức cầu nội địa ổn định và áp lực lạm phát được kiểm soát tốt, dù giá thực phẩm, vàng và chi phí giáo dục có xu hướng đi lên trong bối cảnh thời tiết cực đoan và kinh tế toàn cầu biến động.