Bước nhảy công nghệ mới của hải quân Trung Quốc

Ngày 5/11/2025, tại cảng Sanya (tỉnh Hải Nam), Trung Quốc chính thức tiếp nhận tàu sân bay Phúc Kiến – con tàu đầu tiên do nước này tự thiết kế và chế tạo hoàn toàn, được trang bị hệ thống phóng máy bay điện từ (EMALS). Sự kiện này đánh dấu bước tiến công nghệ đáng chú ý của ngành đóng tàu quân sự, khi Trung Quốc lần đầu tiên rời bỏ thiết kế “đường nhảy trượt” truyền thống để bước sang kỷ nguyên phóng máy bay bằng lực từ trường.

Tàu sân bay Phúc Kiến, còn gọi là Type 003, được hạ thủy năm 2022 tại xưởng đóng tàu Jiangnan (Thượng Hải), sau đó trải qua hơn một năm thử nghiệm biển với chín đợt kiểm tra trước khi gia nhập Hạm đội Nam Hải. Đây là tàu sân bay thứ ba của Trung Quốc, sau Liêu Ninh và Sơn Đông, song là chiếc đầu tiên được phát triển nội địa hoàn toàn, thể hiện sự độc lập về thiết kế và công nghệ.

Phúc Kiến có chiều dài 316 mét, chiều rộng 76 mét, trọng tải ước tính từ 80.000 – 85.000 tấn, lớn hơn đáng kể so với các mẫu trước đó. Sàn đáp phẳng hoàn toàn, trang bị ba bệ phóng EMALS và hệ thống hãm đà hiện đại, cho phép máy bay cất hạ cánh an toàn trong mọi điều kiện thời tiết. Kết cấu thân tàu mở rộng giúp tối ưu không gian hoạt động của máy bay, đồng thời tăng khả năng lưu trữ và bảo dưỡng trên boong.

Hệ thống động lực của Phúc Kiến sử dụng cơ chế lai giữa động cơ hơi nước và máy phát diesel, cho tốc độ tối đa khoảng 30 hải lý/giờ và tầm hoạt động hơn 8.000 hải lý. Dù không chạy bằng năng lượng hạt nhân như các tàu sân bay Mỹ, giải pháp này được đánh giá là phù hợp cho giai đoạn đầu vận hành, giúp tiết kiệm chi phí và dễ bảo dưỡng.

Công nghệ phóng máy bay điện từ định hình thế hệ tàu sân bay mới

Điểm nhấn quan trọng nhất trên Phúc Kiến là hệ thống phóng máy bay điện từ EMALS (Electromagnetic Aircraft Launch System). Thay vì sử dụng đường nhảy trượt như trên các tàu sân bay cũ, EMALS tạo lực đẩy bằng từ trường, giúp máy bay đạt tốc độ 300 km/h chỉ trong vài giây. Ưu điểm của công nghệ này là kiểm soát lực phóng chính xác, phù hợp với nhiều loại máy bay, từ drone đến tiêm kích hạng nặng, đồng thời giảm hao mòn thiết bị.

Theo các nguồn kỹ thuật, Phúc Kiến có thể thực hiện hơn 100 lượt cất – hạ cánh mỗi ngày, gần gấp đôi so với các tàu sân bay trước. Hệ thống điện tích hợp MVDC (Medium Voltage Direct Current) cũng là điểm mới đáng chú ý, lần đầu tiên được ứng dụng trên một tàu sân bay, đảm bảo cung cấp năng lượng ổn định cho toàn bộ hệ thống điện tử và cơ giới.

Với trang bị EMALS và MVDC, Phúc Kiến mang theo biên đội không quân lớn nhất từ trước đến nay của Hải quân Trung Quốc, gồm khoảng 40 máy bay cánh cố định và 12 trực thăng. Các mẫu máy bay chính bao gồm tiêm kích J-15T nâng cấp, tiêm kích tàng hình thế hệ mới J-35, máy bay cảnh báo sớm KJ-600 và tiêm kích tác chiến điện tử J-15DT. Ngoài ra, trực thăng Z-20F đa năng đảm nhiệm vai trò hỗ trợ, cứu hộ và chống ngầm.

Giới quan sát đánh giá, với Phúc Kiến, Trung Quốc đã hoàn tất quá trình chuyển đổi từ công nghệ sao chép sang tự phát triển, đưa ngành công nghiệp đóng tàu trong nước tiệm cận tiêu chuẩn hiện đại. Dù vẫn còn khoảng cách đáng kể với các tàu sân bay hạt nhân thế hệ Ford của Mỹ, Phúc Kiến được xem là cột mốc quan trọng, khẳng định khả năng công nghiệp và kỹ thuật của Trung Quốc trong lĩnh vực hàng hải.