Theo số liệu của Hội đồng Vàng thế giới, khoảng 95% lượng vàng tiêu thụ tại Việt Nam được nhập khẩu. Vì thế, giá vàng trong nước bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố liên quan đến hoạt động nhập khẩu vàng.
Vàng khi nhập khẩu từ nước ngoài về Việt Nam sẽ phải “cõng” theo rất nhiều chi phí liên quan đến quá trình vận chuyển, bảo hiểm và thuế nhập khẩu đi kèm. Có thể thấy, giá vàng trong nước tỷ lệ thuận với các loại thuế (Thuế nhập khẩu) và phí (Phí vận chuyển và phí bảo hiểm). Thuế và phí càng nhiều, giá vàng trong nước càng cao. Đây được cho là nguyên nhân chủ yếu khiến giá vàng trong nước chênh lệch nhiều so với giá vàng thế giới.
Giá vàng tại Việt Nam thường neo ở mức cao hơn đáng kể so với giá vàng thế giới. Nguyên nhân đến từ cơ chế quản lý, cung - cầu và chính sách đặc thù của thị trường trong nước. Ảnh: C.D
Bên cạnh đó, tỷ giá hối đoái USD/VND cũng là một yếu tố tỷ lệ thuận với giá vàng. Tỷ giá tăng cao sẽ khiến giá vàng bán lẻ cũng tăng lên tương ứng.
Chính sách của Nhà nước Việt Nam có ảnh hưởng rất lớn đến chênh lệch giá vàng giữa Việt Nam và thị trường thế giới. Các biện pháp của chính sách này bao gồm quản lý thuế, hạn chế nhập khẩu, quy định về mua bán, và các chính sách tiền tệ có thể tác động đáng kể đến giá vàng trong nước.
Việt Nam áp dụng thuế nhập khẩu đối với vàng, điều này làm tăng giá vàng nhập khẩu so với vàng thế giới. Các doanh nghiệp nhập khẩu cần phải cộng cả chi phí thuế vào giá bán cuối cùng. Nhà nước Việt Nam đôi khi cũng áp dụng các hạn chế về nhập khẩu vàng nhằm kiểm soát nguồn cung trong nước. Các hạn chế này có thể tạo ra khan hiếm tạm thời, dẫn đến việc tăng giá vàng trong nước so với giá vàng thế giới.
Ngoài ra, các chính sách tiền tệ như điều chỉnh tỷ giá ngoại tệ có thể ảnh hưởng đến giá vàng khi quy đổi ra tiền Việt Nam (VND). Khi đồng VND yếu đi so với USD, giá vàng thế giới khi quy đổi ra VND sẽ tăng, điều này có thể làm tăng chênh lệch giá vàng đáng kể, giải thích nguyên nhân vì sao giá vàng Việt Nam cao hơn thế giới.
Các chuyên gia cho rằng, để thu hẹp chênh lệch giữa giá vàng SJC và giá vàng thế giới, cần hướng tới chính sách quản lý thị trường vàng minh bạch và linh hoạt hơn.
Một số ý kiến đề xuất xem xét mở lại kênh nhập khẩu vàng nguyên liệu có kiểm soát, cho phép các doanh nghiệp uy tín tham gia sản xuất vàng miếng dưới sự giám sát chặt chẽ. Điều này sẽ giúp nguồn cung được bổ sung, giảm áp lực “độc quyền” và góp phần kéo giá vàng trong nước gần hơn với giá vàng thế giới.
Song song, việc phát triển các kênh đầu tư an toàn và sinh lời ổn định khác như trái phiếu, chứng khoán hoặc quỹ hưu trí cũng giúp giảm bớt áp lực lên thị trường vàng. Khi người dân có nhiều lựa chọn thay thế, vàng không còn là kênh duy nhất, từ đó hạn chế tình trạng đầu cơ, gom hàng khiến giá vàng hôm nay luôn vênh cao.
Tóm lại, sự chênh lệch giữa giá vàng Việt Nam và giá vàng thế giới chủ yếu được hình thành do chi phí từ thuế, phí, sự thay đổi tỷ giá hối đoái cũng như các chính sách của nhà nước. Những yếu tố này góp phần làm tăng chi phí và giá cuối cùng của vàng trong nước, khiến giá vàng tại Việt Nam cao hơn so với thị trường thế giới.